Ιστότοπος για τους Φιλιατες και οχι μονο- με νέα και παλιά, ειδήσεις και σχόλια, λαογραφικά και φωτογραφικά θέματα και την εφημεριδα μας ¨τα ΝΕΑ των Φιλιατών¨ σε ηλεκτρονική μορφή
Έχω αριθμήσει τα άτομα ώστε αν κάποιος… φυσιογνωμιστής αναγνωρίσει πρόσωπα και ονόματα, ας μου κάνει τη χάρη να με ενημερώσει στο msger (το βλέπω δύσκολο αλλά μπορεί κάποιο πρόσωπο από τα εικονιζόμενα να είναι η γιαγιά, ο παππούς κλπ. Ίσως μπορεί να βοηθήσει ο αγαπητός ξάδερφος Γιάννης Πέγκας- που μελέτησε πολύ την ιστορία του χωριού και το γενεαλογικό και άφησε ένα σημαντικό ιστορικό πόνημα).
με τη βοήθεια της μάννας μου κατέγραψα ήδη:
ΜΠΙΡΟΥ κόρη του Ιωάννη αδελφή της Αναστασίας
ΜΠΙΡΟΥ- ΣΤΕΡΓΙΟΥ κόρη του Ιωάννη αδελφή της Αναστασίας
ΜΠΙΡΟΥ- ΠΑΠΠΑ κόρη του Ιωάννη αδελφή της Αναστασίας
ΜΠΙΡΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ κόρη του Ιωάννη σύζυγος ΘΩΜΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΠΙΡΟΥ- ΔΑΚΟΥΚΗ κόρη του Ιωάννη αδελφή της Αναστασίας
ΚΩΤΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΑΙΝΑ
ΖΗΣΗ 1η σύζυγος ΠΕΤΡΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
;
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ σύζυγος ΗΛΙΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ, έγκυος στη Χρυσάνθη τη μάνα μου
ΗΛΙΑΣ ΜΠΙΡΟΣ γιός του Ιωάννη αδελφός της Αναστασίας
ΓΚΑΝΙΑΣ ΤΖΟΝΥΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΠΑΣ
ΠΑΠΠΑ ;
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΩΤΣΙΟΣ
ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
;
ΜΠΙΡΟΥ κόρη του Ιωάννη αδελφή της Αναστασίας
;
ΗΛΙΑΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
;
;
*Ο Γιάννη Μπίρος είχε 6 κορίτσια 1. Βασιλική, 2. Αναστασία, 3. Αγγελική, 4. Ευγενία. Από το δεύτερο γάμο του με την αδελφή του Χαραλ. Μπιρμπίλη γεν. 1845 περίπου, απέκτησε 5. Ελένη, 6. Ηλία, 7. Αμαλία.
*Η Αναστασία Μπίρου ήταν σύζυγος του προπάππου μου Θωμά Αγγελόπουλου
Μέχρι και τη δεκαετία του ’80 στο δρόμο της κάτω πλατείας, απο το σπίτι του Κόντη ώς επάνω στου Λέντζαρη γινόταν μια ατελειωτη βολτα, μια ατέλειωτη περαντζάδα- κάποιες εικόνες του καιρού ανεβάζω αλλά φωτογραφία με το δρόμο γεμάτο κόσμο δεν έχω…
κάποιες φορές η βόλτα έφτανε ως το παλιό γήπεδο…
ονόματα δε γράφω, ψάξτε μόνοι σας… διώχνει το αλτσχάιμερ!
Το πρώτο ιστορικό βιβλίο για τους Φιλιάτες της Θεσπρωτίας συνέγραψε και κυκλοφόρησε ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας «τα ΝΕΑ των Φιλιατών¨ κ. Γιώργος Κώτσης.Το βιβλίο φέρνει τον τίτλο ¨Κάτι για το Φιλιάτι¨, είναι 280 σελίδων διαστάσεων 24Χ17, με πολύ ωραίο πλαστικοποιημένο εξώφυλλο στο οποίο απεικονίζετε άποψη των Φιλιατών του 1856, έργο- υδατογραφία του Lear. Στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν καταγεγραμμένα πολλά γνωστά, αλλά και άγνωστα και πρωτοδημοσίευτα ιστορικά στοιχεία, για την πόλη και την περιοχή των Φιλιατών τα οποία συντελούν στο να αποτελεί αυτό μια μοναδική πηγή χρήσιμη για τον κάθε Φιλιαταίο, φιλίστορα και μη. Οι πάνω από 250 σπάνιες φωτογραφίες που εμπεριέχει, έντεχνα επιλεγμένες συμπληρώνουν τα εξιστορούμενα.Επίσης, το βιβλίο συμπεριλαμβάνει μέρος από τις ¨Φιλιατιώτικες αναμνήσεις¨ του Παύλου Μαντέλου (Πολ), που δημοσιεύονται στην εφημερίδα ¨τα ΝΕΑ των Φιλιατών¨, οι οποίες διανθίζουν πετυχημένα το όλο έργο, με την Φιλιατιώτικη καθημερινότητα παλαιότερων χρόνων.
Αγαπητέ μου Γιώργο,
Το βιβλίο σου ¨Κάτι για το Φιλιάτι¨ είναι ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ πράγματι!
Είναι ένα ¨πόνημα¨ που θα μείνει αιώνια στην ιστορία του τόπου μας.
Είναι ένα βιβλίο γραμμένο με μεράκι και πάθος για το Φιλιάτι μας και την ευρύτερη περιοχή μας!
Αφιέρωσα δυο μερόνυχτα για να το διαβάσω προσεκτικά και αποκόμισα την εντύπωση ότι, αν θέλεις και με την δική μου βοήθεια, η δεύτερη έκδοση που την θεωρώ δεδομένη, θα γίνει ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ!
Με άπειρη συναδελφική εκτίμηση
Σπύρος Τσώνης
Καθηγητής Φιλόλογος
Δ/ντης της εφημ. ¨Θεσπρωτικοί Αντίλαλοι¨
Προς: Εφημερίδα ‘ΤΑ ΝΕΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΑΤΩΝ’ Αξιότιμε κύριε Κώτση, Με ιδιαίτερη χαρά πληροφορηθήκαμε την κυκλοφορία του πονήματός σας με τίτλο «Κάτι για το Φιλιάτι», το οποίο αποτελεί σημαντική και ιδιαιτέρως χρήσιμη πηγή για την ιστορία της περιοχής. Στα πλαίσια ενημέρωσης της βιβλιοθήκης της Εφορείας μας, στην αρμοδιότητα της οποίας βρίσκονται μεταξύ άλλων και τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Θεσπρωτίας, παρακαλούμε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να μας αποστείλετε το βιβλίο σας, καθώς και οποιαδήποτε άλλα βιβλία σας, νομίζετε ότι μπορείτε να μας προσφέρετε. Σας ευχαριστούμε θερμά εκ των προτέρων για την ευγενική προσφορά σας. Η Διευθύντρια της Εφορείας Βαρβάρα Παπαδοπούλου Αρχαιολόγος
Κυκλοφόρησε το βιβλίο του Γιώργου Κώτση και του Παύλου Μαντέλου (Πόλ) με την Ιστορία του Φιλιατιού στο πρώτο μέρος και αναμνήσεις από το παλιό Φιλιάτι στο δεύτερο. Οι δυο καλοί φίλοι, που συνεργάζονται χρόνια τώρα στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ δούλεψαν πολύ γι αυτό το βιβλίο που είναι το πρώτο για το Φιλιάτι. Τα κείμενα συνοδεύονται από πολλές παλιές φωτογραφίες. Εξαιρετική δουλειά! Συγχαρητήρια στους φίλους Γιώργο και Πόλ!
βιβλίο : «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ» Το πρώτο ιστορικό βιβλίο για τους Φιλιάτες της Θεσπρωτίας συνέγραψε και κυκλοφόρησε ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας «τα ΝΕΑ των Φιλιατών» κ. Γιώργος Κώτσης. Το βιβλίο φέρει τον τίτλο «Κάτι για το Φιλιάτι», είναι 280 σελίδων διαστάσεων 24Χ17, με πολύ ωραίο, πλαστικοποιημένο εξώφυλλο, στο οποίο απεικονίζεται άποψη των Φιλιατών του 1856, έργο- υδατογραφία του Lear. Στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν καταγεγραμμένα πολλά γνωστά, αλλά και άγνωστα και πρωτοδημοσίευτα ιστορικά στοιχεία, για την πόλη και την περιοχή των Φιλιατών τα οποία συντελούν στο να αποτελεί αυτό μια μοναδική πηγή χρήσιμη για τον κάθε Φιλιαταίο, φιλίστορα και μη. Οι πάνω από 250 σπάνιες φωτογραφίες που εμπεριέχει, έντεχνα επιλεγμένες, συμπληρώνουν τα εξιστορούμενα. Επίσης, το βιβλίο συμπεριλαμβάνει μέρος από τις «Φιλιατιώτικες αναμνήσεις» του Παύλου Μαντέλου (Πολ), που δημοσιεύονται στην εφημερίδα «τα ΝΕΑ των Φιλιατών», οι οποίες διανθίζουν πετυχημένα το όλο έργο, με την Φιλιατιώτικη καθημερινότητα παλαιότερων χρόνων http://glousta.blogspot.com/2011/03/blog-post_07.html
«Κάτι για το Φιλιάτι» είναι ο τίτλος βιβλίου του Γιώργου Κώτση. Όμως αυτά που γράφει, δεν είναι κάτι, αλλά πολλά και ουσιαστικά. «Kορφολογώντας» μεθοδικά διάφορες πηγές, παρουσιάζει με ζωντανά χρώματα την ιστορία της μικρής ακριτικής πόλης των Φιλιατών (κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα). Η ιστορική καταγραφή εμπλουτίζεται με τις αναμνήσεις του Παύλου Μαντέλου και διανθίζεται με ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό. Πρόκειται για ένα βιβλίο, που αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κωμόπολης. Ο κ. Κώτσης δείχνει έμπρακτα την αγάπη του για τον τόπο του. -ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ-
Σ.Σ. Ο Ηλίας Μάκος είναι γνωστός δημοσιογράφος στην Ήπειρο, συνεργάτης του BBC για Ελλάδα και Αλβανία, κατάγεται από το Πολύδροσο Θεσπρωτίας και με ρίζες στο Βαβούρι μας. Είναι δε υπεύθυνος της ιστοσελίδας κάτοψη: KATOCH – iliasmakos@gmail.com
¨ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨
Αγαπητέ μου Γιώργο, Αθήνα Μάρτης 2011
Έλαβα το καλαίσθητο βιβλίο σου, ¨Κάτι για το Φιλιάτι¨ και σε ευχαριστώ πολύ.
Τα καλά τυπογραφικά στοιχεία, η προσεγμένη χρήση της γλώσσας, οι επιμελημένες διορθώσεις, ώστε να μην υπάρχουν λάθη, η άρτια διάταξη της ύλης και προπαντός οι γρήγορες εναλλαγές εποχών και γεγονότων, με βοήθησαν να κάνω την πρώτη ανάγνωση, μέσα σε μα μέρα. Έμαθα πολλά, ταξίδεψα στα παλιά, ευχαριστήθηκα, διασκέδασα. Πέρασα καλά. Το φωτογραφικό υλικό πλουσιότατο. Σεργιάνισα με την ψυχή μου και έπεται συνέχεια.
Στον λακωνικό και μετρημένο πρόλογο (μου άρεσαν πολύ οι λέξεις ¨πανδέκτης¨ και ¨κορφολόγημα¨) περιλαμβάνεται ευχή και προτροπή το ¨Κάτι για το Φιλιάτι¨ να μην λείπει από την βιβλιοθήκη κανενός Φιλιαταίου. Εγώ θέλω να συμπληρώσω ότι το βιβλίο αυτό δεν πρέπει να λείπει κι από την βιβλιοθήκη κάθε άλλου. Καταγόμενου από την πέρα του Καλαμά περιοχή. Γιατί, όλοι εμείς, οι έλκοντες την καταγωγή από τα χωριά και τα χωριουδάκια, τα κατασπαρμένα από τις κορφές της Μουργκάνας μας, μέχρι τις εκβολές του Καλαμά μας, θεωρούμε το Φιλιάτι σημείο αναφοράς. Είναι για μας η κωμόπολη των κωμοπόλεων. Είναι το Φιλιάτι μας. Το δικό μας Φιλιάτι. Το καταδικό μας Φιλιάτι. Με το Νοσοκομείο του, με το Ορφανοτροφείο του, με το Γηροκομείο του. Με το Παζάρι του, με τις Κογκέλες του, με τα πούσια του. Και προπαντός με τους γλυκύτατους ανθρώπους του.
Το ότι, αγαπητέ μου Γιώργο, η μητέρα σου κατάγεται από τους Αγγελοπουλαίους, δεν το ήξερα. Είσαι με άλλα λόγια, μισοπλαίσιος, και χαίρομαι γι’ αυτό. Έτσι, εξάλλου, εξηγούνται οι φιλομουσικές σου ροπές και δραστηριότητες. Οι Αγγελοπουλαίοι έφκιαναν και φκιάνουν μια ολόκληρη ορχήστρα μόνοι τους. Οι Αγγελοπουλαίοι έφκιαναν και φκιάνουν μια ολόκληρη πολυφωνική χορωδία μόνοι τους. Ο Θόδωρος, ο συμμαθητής μου, από ότι θυμάμαι, έπαιζε ωραία τραγουδάκια με την φυσαρμόνικα του, από την Τρίτη του Δημοτικού. Και ο Βασίλης, όταν με έπαιρνε τηλέφωνο στην Αθήνα, άρχιζε με τραγούδι και τέλειωνε με τραγούδι.
Επίσης, το ότι οι Αγγελοπουλαίοι έχουν τις ρίζες τους στο Κονταξέϊκο, αυτό μου το λέγε η βάβω μου, η Ζωίτσα, που ‘ταν και συγγενείς τους. Αφού λοιπόν κρατάς κάτι στο αίμα σου από την παλιά αυτή ιστορική οικογένεια, καλό είναι να γνωρίσεις από κοντά τρείς τουλάχιστον τοποθεσίες. Την Αμπολιάνα, όπου το αρχοντικό της Κυρά Βασιλικής (τα θεμέλια του σχεδόν δυσδιάκριτα). Τις Γράβες του Μπέκου, όπου ο πατέρας της, επικεφαλής ομάδας, είχε στήσει παράνομο νομισματοκοπείο και το Εικόνισμα της Ετιάς, όπου οι Τζοχαντζαραίοι του Αλή φίμωσαν και απήγαγαν το πιο όμορφο κορίτσι- την Βασιλική- και την μετάφεραν στα ξακουστά Γιάννενα.
Τελειώνοντας, θέλω να σου πω ένα ακόμη ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, που μου αφιερώνεις στην πρώτη σελίδα, και να σου ευχηθώ υγεία, ατομική και οικογενειακή, αλλά και όρεξη για καινούργια γραψίματα.
Αθήνα 24/3/2011
Με αγάπη
Θεόδωρος Κώτσιος
Εφημερίδα ¨Η ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΗ¨ Παρασκευή 15 Απριλίου 2011
Και νέες Θεσπρωτικές εκδόσεις
¨Κάτι για το Φιλιάτι¨
Γράφει η Αντιγόνη Νταή
Ο κ. Γιώργος Κώτσης, συμπατριώτης από το Φιλιάτι, γνωστός από την ενασχόληση του με τα κοινά στην ιδιαίτερη πατρίδα του καθώς και με τις δημοσιογραφικές του εμφανίσεις πρώτα ξεκινώντας αρθρογραφώντας στη «Θεσπρωτική» και μετά εξεδίδοντας την δική του εφημερίδα «τα ΝΕΑ της Επαρχίας Φιλιατών», εξέδωσε πρόσφατα το βιβλίο «Κάτι για το Φιλιάτι», μια ιστορική- λαογραφική αναδρομή στην γενέτειρά του με την συνδρομή στο δεύτερο μέρος του βιβλίου του κ. Παύλου Μαντέλου που τον εφοδίασε με πλούσιο ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό και αναμνήσεις από τη ζωή στο Φιλιάτι της δεκαετίας του 1950.
Με το βιβλίο αυτό, από παθολογική αγάπη για τον τόπο του και τις ρίζες του, δίνει στους νεώτερους μια πρώτη πηγή με ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για το Φιλιάτι και πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία από την αρχαιότητα, τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς ως τις μέρες μας. Είναι ένα βιβλίο καλογραμμένο που περιγράφει την ιστορία τα ήθη και τα έθιμα της πόλης του. Είναι γραμμένο με ευσυνειδησία και επιμέλεια αν και η συγγραφή ενός ιστορικού βιβλίου είναι πάντα δύσκολη και επίπονη όταν μάλιστα δεν υπάρχουν επαρκείς πηγές άντλησης πληροφοριών και κατάλληλου υλικού. Όμως ο κ. Κώτσης κατάφερε να αντλήσει και να συλλέξει τις κατάλληλες πληροφορίες και πέτυχε να παρουσιάσει με το βιβλίο του, ιστορία, λαογραφία, ηθογραφία, στατιστική εξέλιξη, πρόοδο, δημιουργία, παρελθόν και παρόν, για να φωτίσει με αυτά το μέλλον. Το κατάφερε παρ’ όλες τις δυσκολίες του εγχειρήματος και την αρνητική συμπεριφορά κάποιων συμπολιτών του, όπως ο ίδιος αναφέρει στην εισαγωγή του, και μας έκανε κοινωνούς του πνευματικού του έργου, λίαν αξιόλογου για όσους ασχολούνται με τον τόπο μας, οι μεν παλιότεροι να αναπολήσουν με συγκίνηση πολλές παλιές παραστάσεις και βιώματα, οι δε νεώτεροι να γνωρίσουν και να μάθουν τις ρίζες τους και πως και από πού ξεκίνησαν οι πρόγονοι τους και την εξέλιξη του τόπου τους μέσα από συνθήκες αφόρητης δουλείας.
Η ιστορία κάθε τόπου είναι η ψυχή και η αναπνοή των ατόμων και των λαών. Χωρίς την παράδοση και την ιστορία οι άνθρωποι σβήνουν, η τοπική ιστορία χάνεται.
Γι’ αυτό ο κ. Κώτσης με το βιβλίο του δίνει μια τροφή πνευματική και τέτοια ιστορικά στοιχεία ώστε να μείνει ζωντανή η ιστορία της γενέτειρας του, του Φιλιατιού, και είναι ένα μεγάλο βοήθημα, για όποιον θα θελήσει να ασχοληθεί στο μέλλον με την ιστορία της πόλης του.
Συγχαρητήρια λοιπόν γι’ αυτό το ενδιαφέρον βιβλίο το «Κάτι για το Φιλιάτι» με το οποίο ο κ. Κώτσης αλλά και ο κ. Μαντέλος, μας πιάνουν από το χέρι και μας οδηγούν, μας δείχνουν και μας μολογούν την ιστορία του τόπου τους, με ιστορική και λαογραφική δομή και παρουσίαση των άξιων ανθρώπων που τίμησαν και τιμούν τον τόπο τους. Τους αξίζει ένας έπαινος για την αξιόλογη αυτή εργασία, που χρειάστηκε και κόπο και φροντίδα και φυσικά και θυσίες οικονομικές που όμως άξιζαν τον κόπο γιατί το αποτέλεσμα είναι ένα αξιόλογο πνευματικό έργο, προσφορά στην παράδοση αλλά και στους νέους των Φιλιατών αλλά και της ευρύτερης περιοχής που ενδιαφέρονται για την ιστορία της πατρίδας τους, αλλά και για την συνέχεια και την πρόοδο του τόπου.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ Β. ΝΤΑΗ
Ιδιοκτήτρια Καθημερινής εφημερίδας «η Θεσπρωτική»
Αγαπητέ μου Γιώργο,
Πήρα το βιβλίο σου στα χέρια μου, να διαβάσω ¨ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨, και διάβασα και είδα πολλά.
Πολλά για πρόσωπα και γεγονότα, που έχουν να κάνουν με την παλιά ιστορία και τα νέα δρώμενα του τόπου.
Το κείμενο τράβηξε το ενδιαφέρον μου από τις πρώτες σελίδες και, καθώς προχωρούσε, με καθήλωσε. Ένα κείμενο σωστά δομημένο, πλούσιο σε περιγραφές και εικόνες, γλαφυρό στην αφήγηση, ¨ζουμερό¨ στο περιεχόμενο με πλαστική ενέργεια στην έκφραση, που μέσα στις αράδες του διαφαίνονται τα κοιτάσματα πολύτιμων μετάλλων της ιστορίας και λαογραφίας του τόπου μας- ένα κείμενο δουλεμένο με συναίσθηση ευθύνης και με φιλότιμο, μοναδικό στο είδος του.
Σου σφίγγω το χέρι με την καρδιά μου βέβαιος πως θα συνεχίσεις με την ίδια ζέση το γράψιμο και θα μας προσφέρεις ξανά και ξανά ανάλογες πνευματικές και χρήσιμες απολαύσεις.
Με τα ίδια πάντα αισθήματα
Θεμιστοκλής Η. Πέτρου
Σ.Σ. Ο Θεμιστοκλής Πέτρου είναι συμπατριώτης από το Φοινίκι, γνωστός συγγραφέας στο πανελλήνιο με βραβευμένα συγγράμματα, τόσο ιστορικά όσο και λογοτεχνικά.
ΓΙΑ ΤΟ ¨ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨
Να πράξουν και οι ιθύνοντες το καθήκον τους
για να ζωντανέψει η πρώην Επαρχία Φιλιατών.
Το πρώτο ιστορικό βιβλίο για τους Φιλιάτες συνέγραψε και κυκλοφόρησε πρόσφατα ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας «τα Νέα των Φιλιατών» Γιώργος Κώτσης. Το βιβλίο που φέρνει τον τίτλο «Κάτι για το Φιλιάτι», στις 280 σελίδες του υπάρχουν καταγεγραμμένα πολλά άγνωστα ιστορικά στοιχεία για την περιοχή των Φιλιατών, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, τα οποία φωτίζουν άγνωστες πτυχές από την ιστορική διαδρομή της κωμόπολης και αναπαριστάνουν κάποιες εικόνες από τη ζωή, τις ασχολίες και την καθημερινότητα των προγόνων. Το σπουδαίο πόνημα που αποτελεί γέφυρα στο χρόνο, περιέχει και άλμπουμ αναμνήσεων με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που ζωντανεύει θύμησες από την κοινωνική ζωή και τη δράση των Φιλιαταίων του 20ο αιώνα.
Περιλαμβάνει επίσης και ένα μέρος από το πιθάρι των «Φιλιατιώτικων αναμνήσεων» του φλογερού τοπολάτρη Παύλου Μαντέλου, που δημοσιεύονται στην εφημερίδα «τα Νέα των Φιλιατών». Οι οποίες εμπλουτίζουν το όλο έργο, με εύθυμες αληθινές ιστορίες των Φιλιαταίων από τη δεκαετία του ‘50.
Η ιδιαίτερη αγάπη που τρέφει ο Γιώργος για την πόλη που γεννήθηκε και δημιούργησε, τον πολιτισμό της, την ιστορία της και τις παραδόσεις της, καθώς και η αγωνία που τον διακατέχει για την τύχη της γενέτειρά του. Τον ώθησαν στη γενναία απόφαση να καταγράψει προφορικές μαρτυρίες και βιώματα ηλικιωμένων συντοπιτών του και να ανατρέξει σε πολλά βιβλία προκειμένου να αντλήσει ιστορικά στοιχεία για την συγγραφή αυτού του βιβλίου, που είναι η πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα που αφορά το Φιλιάτι και την ευρύτερη περιοχή. Με σκοπό να αφήσει γραμμένη σε χαρτί την τοπική ιστορία και τις λαϊκές παραδόσεις της περιοχής μας.
Όπως ο ίδιος μου εκμυστηρεύτηκε, φυσικά και δεν διεκδικεί λογοτεχνικές και πολύ περισσότερο ιστορικές δάφνες. Ούτε τρέφει αυταπάτες ότι έχει καλύψει όλες οι πτυχές της ιστορίας και της πολιτιστικής ταυτότητας του Φιλιατιού. Πιθανόν να χρειαστεί να συμπληρώσουν και άλλοι συντοπίτες στοιχεία που από άγνοια παρέλειψε, ώστε να ολοκληρωθεί στο μέλλον το πορτρέτο της κωμόπολης.
Ο συγγραφέας με τις περιγραφές και τις αφηγήσεις του, θα αφυπνίσει τις μνήμες των παλαιοτέρων και θα διδάξει ταυτόχρονα στους νεότερους την τοπική ιστορία και τον τρόπο ζωής των προγόνων. Ο Γιώργος έκανε την αρχή, έθεσε τον ακρογωνιαίο λίθο για τη διάσωση στο πέρασμα του παμφάγου χρόνου της τοπικής ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας. Και είμαι βέβαιος πως στο μέλλον πολλοί ιστορικοί και λαογράφοι θα ανατρέξουν σ’ αυτό το περισπούδαστο πόνημα, για να αντλήσουν χρήσιμα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία.
Ο φίλος μου ο Γιώργος, αντιλαμβανόμενος το μερίδιο της ευθύνης που τον βαρύνει, έπραξε το καθήκον του. Καιρός είναι να αντιληφθούν και οι ιθύνοντες του τόπου μας, τις δικές τους τεράστιες ευθύνες για την πληθυσμιακή αφαίμαξη και την κατάρρευση της τοπικής οικονομίας. Και να πράξουν κι αυτοί το δικό τους καθήκον. Να κάνουν… κάτι για να σωθεί η πρώην Επαρχία Φιλιατών.
Φίλε Γιώργο, θερμά συγχαρητήρια για την πράγματι αξιέπαινη προσπάθεια σου. Απέδειξες εμπράκτως για μία φορά ακόμη την αγάπη και το ζωηρό ενδιαφέρον σου για τον τόπο μας.
-Πέτρος Μίντζας-
Αγαπητέ φιλε και συμπατριώτη Γιωργο,
Διαβάζωντας το βιβλίο που έγραψες για το αγαπημένο μας Φιλιάτι, με φόρτισες συναισθήματικά, τόση χαρά και τόση νοσταλγία είχα πολλά χρόνια να νιώσω. Κάτι για το Φιλιάτι και λίγα είναι αυτά που έγραψες. Είμαι σίγουροι ότι όσοι Φιλιακιώτες το διαβάσουν θα χαρούν, θα δακρύσουν και θα πονέσουν. Βλέπεις οι καταστάσεις και οι συγκυρίες ανάγκασαν πολλούς από εμάς του βέρους Φιλιαταίους να ζούμε μακρυά από τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Μου θύμισες την μαννούλα μου την κυρα Λένη που μου έλεγε: ¨το λουλούδι στον τόπο του ανθίζει, αν το ξεριζώσεις και το φυτέψεις σε άλλον τόπο θα μαραθεί¨ τσιούπρα μου. Αφού σου εκφράσω για ακόμη μια φορά τα συγχαρητήρια μου για την προσπάθειά σου- τόσο τα δικά μου όσο και της άλλης ξενιτεμένης μου αδελφής, της Πάτρας, θα σου ευχηθώ να είσαι γερός και να εξακολουθείς να γράφεις για το Φιλιάτι μας. Γιατί μόνο όποιος είναι Φιλιακιώτης καταλαβαίνει τι θα πει Φιλιάτι. Γιατί όποιος είναι Φιλιακιώτης ξενιτεμένος καταλαβαίνει πόσο αγαπάει το Φιλιάτι, το Φιλιάτι μας. ΕΙΡΗΝΗ ΓΚΙΚΑ- ΣΤΑΝΙΤΣΑ
ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨
ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨
…τώρα άνοιξε το μάτι,
το πανέμορφο Φιλιάτι,
Κώτση Γεωργίου χέρι,
σε «βιβλίο» έχει φέρει,
¨τωρινά¨ μα και τα ¨πριν¨
την ψυχούλα του αφήν’
ψάχνει ολούθε για να βρει,
πρόσωπα και γεγονότα,
στα ερείπια χοροί, σ’εκκλησιές,
σχολειών την πόρτα.’
Άμα βρει κάναν παππού,
όπου κουβαλάει ¨αιώνα¨
τον ρωτάει που και που πρώτα
κλείνοντας το ¨γόνα¨.
Πότε, ποιός, πού και γιατί,
έγινε η μάχη αυτή,
πες μου , αν ξέρεις, κάτι ακόμα,
τ’Αγιο Φιλιατών το χώμα,
βάφτηκε ¨ποτάμι αίμα¨,
παραλία πάει το ρέμα…
Δάκρυ για μελάνι η πέννα,
για παιδιά ξενιτεμένα,
όσους φύγανε περάσαν
και με ανθρωπιά κεράσαν
το Ιστορικό Φιλιάτι…
ΟΛΩΝ μας υγρό το μάτι.
Τον ευχαριστούμε θερμά με την παράκληση να συνεχίζει χωρίς σταματημό, να ρίχνει στο Φιλιάτι ¨φως¨ το θέλει κι ΟΛΟΣ ο λαός.
-Αλέξης Γούσης-
ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ¨ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨
-του Χρήστου Σωτηρίου-
«…όποιος είναι Φιλιακιώτης καταλαβαίνει τι θα πει Φιλιάτι. Γιατί όποιος είναι Φιλιακιώτης ξενιτεμένος καταλαβαίνει πόσο αγαπάει το Φιλιάτι, το Φιλιάτι μας.» ΕΙΡΗΝΗ ΓΚΙΚΑ
Είναι παράξενο πράγμα! Θέλεις να γράψεις για κάτι που σε συγκίνησε πολύ και δεν το καταφέρνεις. Σκέψεις πολλές ,συναισθήματα περισσότερα , γλυκιά νοσταλγία να πλημυρίζει την ψυχή σου και εκεί που λες τώρα θα τα γράψω ,πάλι να μη μπορείς ,πάλι να το αναβάλεις και να βυθίζεσαι ξανά σε αναμνήσεις για πρόσωπα και καταστάσεις που έζησες , να παίζεις με το χρόνο ,να συγχέεις το παρόν με το παρελθόν ,να κάνεις συγκρίσεις του τότε με το τώρα και να αναπολείς.
Αυτά από τη στιγμή που πήρα το βιβλίο των Γ. Κώτση και Π. Μαντέλου , μέχρι που η Ρήνη του Γκίκα με ξεμπλόκαρε. Μέσα από ένα γράμμα της σε προσωπικό ύφος στο Γιώργο, με μια αμεσότητα λέει όλα όσα νοιώσαμε όσοι γεννηθήκαμε ή ζήσαμε και αγαπήσαμε το Φιλιάτι. Μια αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους του που θα κρατάει για πάντα και που θέλουμε την προκοπή τους.
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο διακριτά μέρη όπου ο καθένας από τους δημιουργούς του μας μεταφέρει περισσότερο σ’ένα Φιλιάτι που δεν υπάρχει πιά. Ο Γιώργος με ντοκουμέντα και εμφανή την προσπάθεια καταγραφής της ιστορικής αλήθειας και ο Παύλος με το θυμικό και τις προσωπικές αναμνήσεις για το Φιλιάτι του ΄50 και του ΄60.
Μια τυπική κριτική για αυτό το βιβλίο δε θα κάνω. Να σταθώ δηλαδή σε ύφος γραφής, σε γλώσσα σε διάταξη κειμένων και φωτογραφιών, σε πιθανές παραλείψεις , για το αν έπρεπε να σταθούν οι δημιουργοί κάπου περισσότερο ή λιγότερο, όχι. Θα αδικούσε την προσπάθεια που έκαναν ο Γιώργος με τον Παύλο .
Η ευχαρίστηση να έχεις σένα βιβλίο τόσα ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, πολιτισμικά, οικονομικά στοιχεία και ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών για το Φιλάτι που δεν γνωρίζαμε αλλά και για κάποια που ζήσαμε, είναι πολλή μεγάλη. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά έχουμε μια εξαιρετική προσπάθεια να καταγραφούν και αναδειχθούν όλα αυτά τα στοιχεία, είναι από μόνο του άξιο επαίνου και συγχαρητηρίων. Εξ άλλου ο εύστοχος και ευρηματικός τίτλος του βιβλίου λέει από μόνος του ότι είναι «Κάτι…». Όποιος μπορεί και θέλει ας συνεχίσει και πραγματικά εύχομαι, να ασχοληθούν νέοι επιστήμονες, στα πλαίσια των διπλωματικών και επιστημονικών τους εργασιών, με θέματα που έχουν σχέση με το Φιλιάτι και την ευρύτερη περιοχή. Θα είναι μεγάλη η προσφορά τους στον τόπο μας.
Θα ήθελα με αφορμή το βιβλίο, να πω για τη μεγάλη προσπάθεια του Γιώργου Κώτση –και του Βύρωνα Μέμμου για ένα μεγάλο διάστημα-στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης για τον τόπο μας, με την έκδοση για πάνω από ένδεκα χρόνια, της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΑΤΩΝ». Μιας εφημερίδας που ενημερώνει για κοινωνικά θέματα, που καταγράφει χωρίς φανατισμό αλλά με σαφή πολιτική τοποθέτηση τα πολιτικά ζητήματα του τόπου, που ελέγχει την τοπική εξουσία, που προκαλεί με το καυστικό χιούμορ της Κάκως, την πικραγκουριά, τα σκίτσα του Μαϊκ, το Λιμάνι, αλλά πάνω από όλα είναι ανοιχτή και δέχεται στις σελίδες της πολλές προσωπικές απόψεις και θέσεις σε μια προσπάθεια προσφοράς. Μόνη της πιστεύω αποτελεί ένα πλούσιο ιστορικό και πολιτισμικό αρχείο για τον τόπο μας και εύχομαι να έχει τη δύναμη και το κουράγιο ο Γιώργος να συνεχίσει για πολλά χρόνια.
Κλείνοντας για μια ακόμη φορά ένα μπράβο στο Γιώργο και τον Παύλο για την έκδοση του βιβλίου.
Αγαπητέ μου Γιώργο,
Ενώ το βιβλίο σου «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ», που είχες την ευγενή καλοσύνη να μας στείλεις το πήρα προ πολλού, και το έχω προ πολλού επίσης διαβάσει, μόλις τώρα αξιώνομαι να σου πω και εγγράφως το ευχαριστώ!
Πρόκειται, φίλε Γιώργο, για πολύ πολύ αξιόλογη εργασία, που όχι μόνο είναι- όπως φαίνεται- ώριμος καρπός πολύχρονης κοπιαστικής δουλειάς, αλλά και ξεχείλισμα έμπρακτης ευαισθησίας και πόνου ενός πνευματικού εργάτη για τον τόπο όπου γεννήθηκε και, σίγουρα, αγαπάει υπερβαλλόντως.
Θέλω να ελπίζω πως, τόσο οι Φιλιακιώτες όσο και αρκετοί εκ των καταγομένων από τα χωριά της περιοχής (όσοι, εννοείται, ξέρουν να αξιολογούν σωστά), θα εκτιμήσουν αυτό που έκανες εσύ για τον αγιασμένο γενέθλιο τόπο. (Βέβαια και ο κ. Παύλος Ανδρ. Μαντέλος ο οποίος με μοναδικό τρόπο περιγράφει- «ζωγραφίζει» συνήθειες και περιστατικά της καθημερινής ζωής του πριν και του τώρα).
Δεν ξεχνώ και την επι πολλά έτη πολυειδή και πολυσχιδή και με μεγάλη θέρμη ενασχόληση σου με καθετί ωραίο και επωφελές για τους Φιλιάτες. Φυσικά και για τους εκεί, αλλά… για τους εν τη ξένη διαβιούντες ανθρώπους της επαρχίας, που, χρόνια τώρα, προβάλλεις και ενημερώνεις και τους οποίους «βλέπεις» με τον πρεπούμενο σεβασμό και την ανάλογη εκτίμηση, είναι μέγα δώρο!
Το πόνημά σου, διανθισμένο με ότι καλό και κοσμημένο με πλούσιο (μάλλον δυσεύρετο) φωτογραφικό και λοιπό υλικό, το κάνουν πηγή γνώσης, θύμησης, αναπόλησης, νοσταλγίας…
Ευχαριστώ και πάλι εκ μέσης καρδίας, που με συμπεριέλαβες στους αποδέκτες του έργου που έφερες εις πέρας, ενός έργου- αναφορά για ους επερχόμενους.
Ευχή και βάσιμη ελπίδα μου ότι θα συνεχίσεις να προσφέρεις αφειδώλευτα στον τόπο. Σε χαιρετώ με πολλή φιλία και εκτίμηση.
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΟΡΦΑΝΤΡΟΦΕΙΟΥ ΘΗΛΕΩΝ ΦΙΛΙΑΤΩΝ (ρεπορτάζ στην εφημερίδα ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ του Γ.Βουγίδη)
Δόθηκε επί τέλους την περασμένη Κυριακή, με την άδεια του καιρού, απ’ το Ορφανοτροφείο Θηλέων το δράμα του Περισιάδη «η Σκλάβα» . Ευτυχώς που ο καιρός, παρ’ όλες τις κακές διαθέσεις πού έδειξε απ’ το πρωί, καλοσύνεψε προς χάριν όλων εκείνων πούχαν πάρει εισιτήρια.
Ο κόσμος μ’ όλες τις οικονομικές του δυσχέρειες, συνέτρεξε και τούτη τη φορά το Αγαθοεργό Ίδρυμα. Κι αυτό πάλι με τις φιλότιμες κι αξιέπαινες προσπάθειες του μας χάρισε στιγμές συγκινητικές και Εθνικής υπερηφάνειας.
Ένα μεγάλο εύγε αξίζει και στους ερασιτέχνες μουσικούς που πρόθυμα δέχτηκαν όχι μόνον να παίξουν τα μουσικά κομμάτια του έργου, αλλά να ποικίλουν και τη γιορτή κατά τα διαλλείματα με κλασικά έργα, έτσι που να παρουσιάσουν μια τέλεια μουσική συναυλία.
Το δράμα γενικά μας συγκίνησε και μας έκανε να διαπιστώσουμε, πως παρ’ όλη την Εθνική φθορά και τις κυριαρχούσες σήμερα στην κοινωνία υλιστικές αντιλήψεις η λέξη «Πατρίδα» και «Πατριωτισμός» , ειδικά για τον Έλληνα, δεν είναι πράγματα κούφια αλλά κάτι που κοιμάται και ξεπετιέται με μιας σαν παρουσιαστεί η κατάλληλη ευκαιρία. Είναι κάτι το Θεϊκό, που συνδέθηκε με τον άνθρωπο, απ’ τον καιρό που κατοίκησε στη γη, κι ας λένε ότι θέλουν. Γιατί αλλιώς πώς να εξηγήσουμε το ιερό ρίγος, που μας έκανε ν’ ανατριχιάσουμε και να θολώσουν τα μάτια μας. (οι φωτογραφίες είναι απο το αρχείο της αείμνηστης νηπιαγωγού Αλίκης Βενέτη- Οικονόμου)
Το παίξιμο των κοριτσιών, αν κάμει κανείς όλες τις αβαρίες που πρέπει, αρκετά καλό. Μας παρουσίασαν το έργο με όλη τους τη δύναμη, και αυτό φτάνει ν’ αποσπάσει την εκτίμηση και τα χειροκροτήματά μας.
Απ’ τα κορίτσια κείνη που κράτησε το ρόλο της εξαιρετικά και προκάλεσε ακράτητα γέλια και παταγώδη χειροκροτήματα ήταν η Δις Γραβάλη που υποδύετο τον αγροφύλακα. Εντύπωση έκανε στον κόσμο πως διδάξας το έργο κ. Αρμένης, αν και δεν έπιασε όπλο στα χέρια του, κατάφερε να διδάξει άριστα το χειρισμό του και το καθάρισμα του. Πολύ πετυχημένα έπαιξε ως γυναίκα τον αγροφύλακα «Μαλάμω» η Δις Μπαμπούρα, που ζωήρεψε και κράτησε πολύ το έργο. Παρουσιάστηκε απ’ αρχής με αγέρα εξ’ επαγγέλματος ηθοποιού, χωρίς τη συνηθισμένη σε ερασιτέχνες αμηχανία να εξοικονομήσουν τα χέρια τους.
Αξία ανατέθηκε ο ρόλος της σκλάβας στην γνωστή μας και από άλλα έργα δίδα Περδικούλη Αισθάνθηκε πολύ-καθώς πάντα το μέρος της και απέδωσε ακέριο. Είχε όλη την ελαστικότητα που χρειάζονταν στις πολλές συναισθηματικές μεταπτώσεις του ρόλου της.
Η Δις Χαρίτου αρκετά καλά στην μεταμφίεση και στο παράστημα. Στην αρχή συνεσταλμένη και ξένη προς το έργο έδειχνε σαν να έκανε απαγγελία. Ευτυχώς που κατόρθωσε στις υπόλοιπες πράξεις να βρει το σωστό παίξιμο.
Δεν έχουμε παρά να ευχαριστήσουμε όλα τα καλά κορίτσια που με τη φιλότιμη εργασία τους μας έκαμαν να ζήσουμε μια από τις καλές σελίδες της παλιάς Πατριαρχικής οικογένειας με τα αυστηρά ήθη και έθιμα, που σιγά – σιγά παν να λείψουν.
Σαν απολύτρωση απ’ τα κακά πάθη με τα οποία παρουσιάζουν στιγμές –στιγμές ο άνθρωπος στο έργο η παρέμβαση της ορχήστρας υπό την διεύθυνση του κ. Αρώνη μας εξαΰλωνε και μας εξύψωνε στους αιθέρες στο τέλειο.
Ανήκουν πολλοί έπαινοι στον φίλο κ. Αρώνη για την πρωτοβουλία που είχε και για τους κόπους που κατάβαλε ώσπου να διοργανώσει την ορχήστρα. Τον ευχαριστούμε πολύ για το εξαιρετικό που μας παρουσίασε στους Φιλιάτες και θα χαιρόμαστε πολύ να μας δινόταν πάλι η ευκαιρία να τον χειροκροτήσουμε
Ο κ. Ακτσέλης με το αηδονόλαλο βιολί του στην υπόκρουση με την οποία συνόδεψε το μοιρολόγι της Ξάνθως μας συνεπήρε στ’ άστρα. Ανάσα δεν ακουγόταν.
Ο κ. Αρμένης στη διδασκαλία του έργου κουράστηκε πάρα πολύ και είχε αρκετή επιτυχία. Η μεταμφίεση εξαιρετική καθώς και οι αμφιέσεις.
Θα μας επιτραπεί όμως με την ταπεινή μας γνώμη, και χωρίς να πιστεύουμε πως αυτό μειώνει την επιτυχία του έργου στο σύνολο, να παρατηρήσουμε, πως σκηνογραφίες μια και γινήκαν αποκλειστικά γι’ αυτό το έργο μπορούσε να γίνουν πιο συγχρονισμένες και να μην είναι μακριά από τον τόπο που εξελίχτηκε το δράμα. Λέγοντας αυτό έχω υπ όψει μου το φόντο της σκηνογραφίας της πρώτης πράξης, που δεν αποτελούσε παρά συνέχεια του μέρους, που γίνε το δράμα. Ο καθένας αναγνώρισε πως είχε μπροστά του το Φοινίκι με τη γύρω περιοχή, ενώ το έργο απαιτούσε ένα βουνό, που αν δεν ήταν αυτός ο Χελμός, νάταν τουλάχιστο ένα οποιονδήποτε βουνό που να μη το αναγνωρίζει. Κι έτσι να μη βάζει το ερώτημα αν έγινε το δράμα όξω απ’ το Φιλιάτι ή σε κάποιο χωριό του Χελμού. Ούτε τα σπίτια μπορούσαν να στέκονται τόσο καλοφτιαγμένα, αφού ήσαν νωπές ακόμη οι λαβωματιές του Θάνου στα στήθια του. Δεν είχαν περάσει παρά-τρία τέσσαρα χρόνια απ’ τον καιρό που ο Ιμπραήμ πέρασε την Πελοπόννησο με φωτιά και σίδερο και που δεν άφηκε πέτρα απάνω στην άλλη πέτρα…
Επίσης οι βρύσες δεν φκιάχνονταν εκείνη την εποχή και μάλιστα σε κουτσοχωριουδάκι με λεκάνες μαρμάρινες, ούτε με καλοφκιαγμένες κάνουλες, αλλά με κανούλια από παληομπιστόλες, όπως σε μια στιγμή ειπώθηκε στον αγροφύλακα απ’ τις γυναίκες του χωριού για το ντουφέκι του που δεν έπιανε φωτιά.
Μολ’αυτά, που υποδείξαμε οφείλουμε να ομολογήσουμε, πως το έργο παρουσιάστηκε αρτιότατο και ευχαρίστησε.
Χ—ς.
Σ.Θ. Ο κ. Χ- ς ξέχασε ν’ αναφέρει πως ο κ. Στράτης κατέβαλε κάθε θυσία και κόπο στην διοργάνωση της παραστάσεως και στάθηκε ψυχή της μαζί με την Διευθύντρια, τον Αρμένη και λοιπούς.
ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΣΤΗ ΜΑΛΑΜΩ
(Δασκάλα Ταπητουργό)
Ο θυμός το ντουφέκι του το σισανέ το καριοφίλι,
Κι αν φύλακας, εις τις χαρές
Το ρίχνει ανάρια-ανάρια…
Εσύ Μαλάμω π’ όπλο σου
Έχεις γλυκά δυό χείλη…
Τον κόσμο και τον Θύμιο σου
Κάνεις μαλλιά κουβάρια!
ΣΤΟΝ ΘΥΜΙΟ
Την πήρες τη Μαλάμω σου
ως τόσο, την σκασμένη,
κουμπούρα στο σελιαχι σου
Μαλάμω-καπνισμένη!
ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΩ (ΣΚΛΑΒΑ)
Πέρδικα για τον Θάνο σου
δεν είσαι μόνον. Ούλοι
γραμμένο και γλυκόλαλο
σε βρίσκουν…Περδικούλι.
Ο κ. ΤΑΜΒΑΚΟΣ
*Οικοτροφείο Θηλέων Φιλιατών ιδρύθηκε το 1925 με την αμέριστη συμπαράσταση
του φιλιατολάτρη Θεοδώρου Θεοδωρίδη- υπήρξε διοικητικός Επίτροπος Φιλιατών το 1913, μετέπειτα δ/ντης στο υπουργείου προνοίας από όπου φρόντισε να ιδρύσει στο Φιλιάτι πολλά ιδρύματα- έκλεισε τον πολιτικό κύκλο του ως δήμαρχος Ιωαννίνων. Το Θηλεων συστεγάστηκε έως το 1935 με το Διδασκαλείο- ανώτερο σχολείο των Φιλιατών όπου φοιτούσαν πολλά κορίτσια και βγήκαν Νηπιαγωγοί.
Το Θηλέων έκλεισε το 1938, μαζί και το Διδασκαλείο Φιλιατών.
Παίρνοντας το βιβλίο σου «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ» στα χέρια μου, ένοιωσα μεγάλη χαρά, και συγκινήθηκα από την πρώτη ματιά, και σε ευχαριστώ πολύ. Παραμέρισα τα καθημερινά μου και ασχολήθηκα μ’ αυτό. Το δοξάρι της πένας σου, άγγιξε τις χορδές της ευαισθησίας μου, για την ιστορία της ιδιαίτερης γωνιάς της πατρικής γης.Τα τόσα πολλά και σημαντικά στοιχεία, το πλούσιο ιστορικό υλικό, όσο και ο τόσο προσεγμένος και κατατοπιστικός τρόπος περιγραφής, έκανες τα μάτια μου να ρουφούν τις σελίδες με χαρά κι αγωνία για την συνέχεια. Γιώργο είσαι πολύ μετριόφρων, να του δίνεις τίτλο «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ¨. Δεν είναι κάτι, αλλά είναι «ΠΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ». Πρωτοπόρησες, και στο πολύ πετυχημένο ξεκίνημά σου, όλα όσα γράφεις, τα έχεις θαυμάσια επιμελημένα, και καταλλήλως τεκμηριωμένα ιστορικά. Το παλιό Μητρώο Φιλιατών, είναι ένα πολύτιμο στοιχείο της εργασίας σου, και είναι μάρτυρας της σύνθεσης του πληθυσμού. Με συγκίνησαν ονόματα του Μητρώου, που λόγω ηλικίας μου τυχαίνει να γνωρίζω πολλούς κι ανάμεσα τους άμεσοι συγγενείς μου, όπως ο παππούς μου που έζησε και εργάσθηκε στο Φιλιάτι στην δεύτερη εκατονταετία, και θείοι μου στην Τρίτη, όπως και πολλού χωριανοί μου, αλλά και από τα γύρω χωριά στα τριακόσια βεβαιωμένα χρόνια ζωής του Φιλιατιού, και σίγουρα περισσότερα κατά την παράδοση. Απαριθμείς τις τόσες αντίξοες συνθήκες κάτω υπό τις χαντζάρες των Τούρκων κατακτητών και τους μετέπειτα ομόθρησκων των, καθώς και τα δεινά των δυο παγκόσμιων πολέμων, που οι κάτοικοι του Φιλιατιού και τα χωριά της επαρχίας του, πάλεψαν με νύχια και με δόντια για την επιβίωσή των και την λευτεριά των, με τους πιο έξυπνους κι επιτυχημένους χειρισμούς.Τα πληθυσμιακά επίσης στοιχεία της ερεύνης σου είναι καθρέπτης, της κίνησης και της ζωής των χωριών της επαρχίας, στην πορεία των χρόνων τους. Αναφέρεις ένα πολύ σημαντικό συμπέρασμα ότι
«Αυτό δείχνει ότι ο πληθυσμός της πόλης ήταν κυρίως από τα γύρω χωριά» και είναι φυσικό το ενδιαφέρον τους για την πόλη που δημιούργησαν με τόλμη λόγω τέτοιων συνθηκών. Με λεπτομέρειες φωτίζεις όλη την διαδρομή στον εποικισμό του χώρου και την δημιουργία διοικητικού, πνευματικού κι’ εμπορικού κόμβου της επαρχίας. Τονίζεις τους πολλούς και ποικίλους αγώνες που έκαναν στον πατριωτικό, επιστημονικό και πολιτιστικό τομέα, με ζήλο και αφοσίωση, κι είμαστε περήφανοι για τούς προγόνους μας. Άνθρωποι όλων των κατηγοριών, των γραμμάτων, της τέχνης, και λογής- λογής επαγγελμάτων κι ασχολιών συνετέλεσαν στην δημιουργία του Φιλιατιώτικου γίγνεσθαι και πέτυχαν. Η λάμψη της επιτυχίας των, ακτινοβόλησε και φώτισε πέρα και μακριά των ορίων του. Δεν είναι μικρό το συγγραφικό έργο πολλών, είτε ήταν από το Φιλιάτι, είτε από τις ρίζες του, τα χωριά του, κι’ ενώ για πολλά χωριά έχει γραφτεί και κάποιο βιβλίο ιστορικό, για το Φιλιάτι μας, τι κρίμα, ενώ μπορούσαν δεν ασχολήθηκε κανείς με μάτι σοβαρό για την ιστορία του. Έτσι χάθηκαν στη λησμονιά του χρόνου πολύτιμα στοιχεία της ιστορίας και της παράδοσής του. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά, κι’ ήρθε η ώρα ευτυχώς από εσένα Γιώργο. Δεν μπορώ να μη αναφέρω τον σπουδαίο νοερό περίπατο που περιγράφεις στους δρόμους του Φιλιατιού, με τα καταστήματα και τους κατά καιρούς ασχολούμενους σ’ αυτά, που αποτελούσαν την επιστημονική, επαγγελματική κι’ εμπορική κίνηση, στην κοινωνία των Φιλιατών. Ταξιδεύει η μνήμη στο παρελθόν και γυρίζει ως τις μέρες μας.Πολύ αξιόλογο το πλούσιο φωτογραφικό υλικό της ερεύνης σου, που αγκαλιάζει και πλουτίζει το έργο σου και δένεται μαζί του. Εμείς οι μεγαλύτεροι που γνωρίζουμε πολλούς εικονιζόμενους του βιβλίου, ταξιδεύουμε στην εποχή τους, και πολλές φορές με μελαγχολική νοσταλγία. Ξεχωρίζουν πρόσωπα, εικονιζόμενα και μη του βιβλίου, που το λιγότερο τους αξίζει μια προτομή σε κάποια πλατεία ή δρόμο ως αναγνώριση της προσφοράς και του αγώνα των. Ωραίες και ποικίλες οι Φιλιατιώτικες αναμνήσεις που συμπεριλαμβάνεις στο βιβλίο, του συνεργάτη σου κι’ αξιέπαινου Παύλου Μαντέλου. Ζούμε από τις αφηγήσεις του την κοινωνική, επαγγελματική και οικογενειακή ζωή του τόπου μας, με τα εύθυμα και τα σοβαρά, τις χαρές και τις λύπες. Τονίζεται ο καημός των ξενιτεμένων τόσο, όσο και των δικών των που περιμένανε μια είδηση καλή. Ο τόπος μας με χαρακτηριστικό την ξενιτιά βασανίστηκε ποικιλότροπος διαχρονικά, κι’ ως τις μέρες μας. Γιώργο, για τις χαρές και τις συγκινήσεις που μας χάρισες, με το θαυμάσιο πόνημά σου, κυρίως τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας του Φιλιατιού μας, σου είμαστε πολύ ευγνώμονες. Πιστεύω ότι για όλους μας, και για τις επόμενες γενιές, οι σελίδες του, θα είναι ένας φυλασσόμενος Φιλιατιώτικος θησαυρός. Γιώργο, σου εύχομαι και προσδοκώ μια καλή συνέχεια στο συγγραφικό σου έργο, χαρίζοντάς μας πολλές εκπλήξεις στο προσεχές μέλλον.
Με πολύ αγάπη
Ο ξάδελφος σουΓιάννης Παν. Πέγκας
Αγαπητέ Γιώργο,
Ευχαριστώ θερμά τόσο για την αποστολή του βιβλίου σου που κυκλοφόρησες πρόσφατα με τον τίτλο «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ», όσο και για την τιμητική σου προσφορά και αφιέρωση. Θερμά συγχαρητήρια για την νέα σου εκδοτική προσπάθεια. Ειλικρινά πρόκειται για ένα αξιόλογο και μνημειώδες έργο. Ασχολήθηκες με αγνή τοπολατρική πρόθεση, με κυρίαρχο στοιχείο τη φροντίδα για τη διάσωση από τον καταλύτη χρόνο ιστορικών στοιχείων για το Φιλιάτι μας, τον τόπο που γεννήθηκες, έζησες, δημιούργησες και αγάπησες, όπως ανέφερες χαρακτηριστικά στον πρόλογό σου. Από μετριοφροσύνη και σεμνότητα τιτλοφορείς το πνευματικό σου πόνημα «ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΙ», όμως στην πραγματικότητα δεν είναι απλά ¨κάτι¨ αλλά είναι πολλά τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία που ταυτίζονται απόλυτα με την ομώνυμη επαρχία μας. Η ιστορική αυτή μελέτη είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης και επίμονης προσπάθειας. Είναι κατάθεση ψυχής, ένα ανεκτίμητο και περισπούδαστο έργο που στοχεύει στην διαιώνιση της ιστορικής μνήμης και μάλιστα στην εποχή μας που σημαδεύεται από μια τάση παραμερισμού των ηθικών αξιών.Το πόνημά σου αποτελεί επίσης μνήμη δικαίου μετ’ εγκωμίων προς τις αλήστου μνήμης διακεκριμένες προσωπικότητες της περιοχής μας που δεν ζουν, παρα μόνο στη θύμησή μας. Εκπλήσσει ο ιδιαίτερος τρόπος συγγραφής του βιβλίου, το γλαφυρό ύφος, η ζωντανή περιγραφή των γεγονότων σε μια γλώσσα ρέουσα χωρίς ακρότητες, αποδεκτή και κατανοητή. Εντυπωσιάζει η πλούσια βιβλιογραφία και το πλήθος των ιστορικών πηγών και των αναμνηστικών φωτογραφιών. Αξιέπαινη δε και η λαογραφική προσέγγιση και αναδρομή με τις «Φιλιακιώτικες αναμνήσεις» του αγνού πατριδολάτρη κ. Παύλου Μαντέλλου. Καλαίσθητη η όλη εμφάνιση του βιβλίου σου και συγκινητική η αφιέρωση στα προσφιλή σου πρόσωπα και σε όλους όσους αγαπούν τον τόπο. Ελπίζω το αξιόλογο σύγγραμμά σου να κοσμήσει τις βιβλιοθήκες των συμπατριωτών μας και όχι μόνο. Εύχομαι να έχεις υγεία και δύναμη για να συνεχίζεις με τον ίδιο και απαράμιλλο ζήλο το συγγραφικό σου έργο αλλά και το δημοσιογραφικό ως εκδότης και διευθυντής της έγκριτης τοπικής μας εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ Της ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ». Μιας εφημερίδας που όντως είναι ένα κανάλι επικοινωνίας και ενημέρωσης, ένας συνδετικός κρίκος με τους ενδήμους και απόδημους Θεσπρωτούς, όπου γης. Η Θεσπρωτίας μας έχει ανάγκη από πολλούς σαν εσένα, η δε γενέτειρα πατρίδα σου το Φιλιάτι πρέπει να σεμνύνεται για το άξιο πνευματικό της τέκνο.
Με τιμή,Κωνσταντίνος Θ. Ιωαννίδης
του Νικου Τσέκα
Γιώργο και Παύλο
Μ’ αυτό το βιβλίο σας, γυρνώντας μας στο παρελθόν και βουτώντας σ’ αυτά που η μνήμη φυλάσσει προσεκτικά στο θησαυροφυλάκιο της θα συμβούν μέσα μας πολλά. Νοσταλγία για την προσωπική διαδρομή του καθενός, για φίλους, για γεγονότα, για ήθη και έθιμα, για εικόνες που έφυγαν, για ανθρώπους που έφυγαν και λείπουν, που μας λείπουν. Με το βιβλίο σας αυτό επίσης καταφέρατε να μας μελαγχολήσετε και συγχρόνως να μας χαροποιήσετε, να μας γυρίσετε στα παλιά εκείνα όμορφα χρόνια, όμορφα χρόνια του Φιλιατιού. Στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, σ’ αυτά τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, ακριβώς μετά την αιματοβαμμένη δεκαετία του ’40-’50.Τότε που τα πληγωμένα πρόσωπα μας προσπαθώντας να βρουν το χαμένο κουράγια, να διώξουν από πάνω τους τον πόνο και την θλίψη, ν’ απωθήσουν στο πίσω μέρος της μνήμης τους τα πέτρινα χρόνια. Άρχισαν τότε οι συμπολίτες μας να χτίζουν τις ψυχές τους και τον τόπο τους. Οργανώθηκαν. Άρχισαν να χαμογελούν, να συναντιούνται, να κάνουν παρέες, να γελούν και τέλος να γλεντούν και να φωτογραφίζονται. Οργάνωσαν τη ζωή τους και την κοινωνία τους. Μας το λέει το απίθανο φωτογραφικό υλικό που παραθέτετε. Το μαρτυρούν τα αστεία τους, οι παροιμιώδεις ατάκες τους, οι παρέες τους, τα ανέκδοτά τους. Βρήκαν το αντίδοτο στην κατάθλιψη τους και οι γονείς μας και οι συγγενείς μας και οι φίλοι μας.Συγχρόνως δούλευαν και δημιουργούσαν. Πολλά τα έζησα και τα θυμάμαι. Μας τα θυμίσατε και σεις με αυτή τη συγγραφική σας δουλειά. Είναι προσφορά αυτό. Είναι προσφορά στους νέους η γνώση της ιστορίας του τόπου τους. Είναι προσφορά για τους άλλους οι θύμησες για τα όσα έζησαν. Είναι προσφορά για τους ιστορικούς του μέλλοντος. Τα πλούσια ιστορικά στοιχεία, το φωτογραφικό υλικό, αλλά και χαρακτηριστικές περιγραφές με χιούμορ και όχι μόνο, γεγονότων και καταστάσεων συνθέτουν μια πάρα πολύ καλή δουλειά. Φιλιάτι και γύρω χωριά σφιχταγκαλιασμένα πορεύτηκαν και πορεύονται στην κοινή τους μοίρα με μια παράξενη αντοχή και καρτερικότητα. Αξίζει να τα μνημονεύουμε και προπαντός να τα’ αγαπάμε. Και σεις με αυτό το βιβλίο το κάνετε απλόχερα και φαίνεται πολύ.
του Κοσμά Ζαφείρη
το σχεδίασε με ξυλομπογιές ο Λονδρέζος συγγραφέας και ποιητής Edward Lear. Ένας ναΐφ natives ζωγράφος που φιλοτέχνησε τοπία από πολλές περιοχές του γεωγραφικού μας διαμερίσματος και άφησε σε διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία και βιβλιοθήκες σπουδαία έργα με την υπογραφή του. Αυτό το καλλιτέχνημα του Άγγλου περιηγητή, επέλεξαν για να κοσμήσει ενιαία το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του πονήματος τους, δυο ένθερμοι Φιλιαταίοι δημιουργοί. Ο Γιώργος Κώτσης, εκδότης της εφημερίδας «Νέα των Φιλιατών» και ο Παύλος Μαντέλος επιχειρηματίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το συγγραφικό τους έργο «Κάτι για το Φιλιάτι» τέθηκε στην κυκλοφορία πριν από λίγες μέρες και αποτελεί μια κατάθεση ψυχής.Το περιεχόμενο του χωρίζεται σε δυο μέρη. Δεν γράφει ιστορία ούτε είναι λογοτεχνία. Ο Γιώργος που επιμελείται το πρώτο, επιχειρεί την αντικειμενική καταγραφή μιας πορείας μέσα στο χρόνο με σπάνια και τεκμηριωμένα στοιχεία αλλά και απτά φωτογραφικά ντοκουμέντα που αξίζουν εκατομμύρια λέξεις. Ανθολογούνται οι Φιλιατιώτικες γειτονιές, οι επαγγελματίες, τα πρόσωπα, η κάθε γωνιά της ιστορικής κωμόπολης και ακόμη εκατοντάδες ονόματα που γεννήθηκαν και βίωσαν για ολάκερα χρόνια, την πορεία της. Ο Παύλος εξιστορεί με το πατροπαράδοτο Φιλιατιώτικο χιούμορ, διάφορα κοινωνικά συμβάντα από το παρελθόν της τοπικής ζωής που διατηρήθηκαν στο χρόνο και μάλιστα «γέννησαν» και διάφορες διαχρονικές χαρακτηριστικές ατάκες.
Μελέτησα το βιβλίο και ομολογώ ότι έμαθα πολλά που δεν γνώριζα για τη γενέθλια γη. Δικαιολογημένα οι ολόψυχες ευχές μου για «καλή πορεία» στους… εμπορικούς δρόμους.
Κοσμάς Ζαφείρης
Θυμάμαι κι εγώ…
Ευχαριστούμε θερμά τον Γιώργο τον
Κώτση και τον συνεργάτη του τον αγαπητό ΠΟΛ που μας χάρισαν αυτό το ωραίο ιστόρημα των Φιλιατών και μας μετάφεραν όσους ζήσαμε από παιδιά σε αυτήν την πόλη σε παλαιές εποχές που αν και δύσκολες ήταν ωραίες και γνήσιες.
Ομως θέλω να ιστορίσω δυο γεγονότα που αν και γράφτηκαν τα θυμάμαι με περισσότερες λεπτομέρειες λόγω γειτονίας με τον αξέχαστο Ντρίκο, πατέρα του ΠΟΛ.
«Οπως και γράφτηκε, ο πιο καλός ο μαθητής στην τάξη του ήταν ο Λίας… αφού τον ενδεικτικό του πάντα έγραφε πέντε και κοσμία. Ο αξέχαστος Ντρίκος, που είχε το μαγαζί ακριβώς απέναντι από το μαγαζί μας, μόλις έβλεπε τον Λία του επαναλάμβανε περιπαιχτικά
«ε μο Λία, πέντε και κοσμία». Ο Λίας ξεροκατάπινε και δεν μίλαγε, μια δυο, πέντε δέκα. Μια μέρα όμως του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι, αρπάζει μια πέτρα και «μπάμ» στη τζαμαρία
του Κουρείου του Ντρίκου, την έκανε καλοκαιρινή. Την άλλη μέρα πέρναγε πάλι ο Λίας έξω από το Κουρείο και κάποιο πειραχτήρι το είπε στον Ντρίκο, με σκοπό να σπάσει πλάκα, «Ντρίκο, Ντρίκο περάνει ο Λίας…». Ο Ντρίκος όμως ήταν έξυπνος και έμπειρος άνθρωπος, βγήκε έξω και φώναζε
«καλόόό παιδί ο Λίας, καλόόό παιδί ο Λίας…», για να γλυτώσει και την άλλη την τζαμαρία».
Ενας άλλο περιστατικό ήταν όταν ένας κατά τα άλλα ευυπόληπτος κύριος πείραζε τον Ντρίκο όταν τον έβλεπε να ετοιμάζεται για κυνήγι με το όπλο στον πλάτη και του έλεγε «ώρα καλή»- ξέροντας ότι δεν είναι αποδεκτή αυτή η ευχή για τους κυνηγούς. Τον ανέχτηκε μια ο Ντρίκος τον ανέχτηκε δυο και κάποια στιγμή του το αμόλησε «να μου φας στο σκατό»…Είχε σπουδάσει από τον Λία και έτσι γλύτωσαν και οι δύο τους. -Σ.Η.Κ.-
Να «σηκώσουμε ξανά τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ παντού» και να ανοίξουν και πάλι τα γραφεία του σε όλη την Ελλάδα ήταν το μήνυμα που έστειλε από τη Θεσπρωτία ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ και υποψήφιος για την ηγεσία της παράταξης, επισκέφθηκε τους Φιλιάτες Θεσπρωτίας και τα γραφεία της Τοπικής Δημοτικής Οργάνωσης του ΠΑΣΟΚ…
ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ 