Αγάπες… συρρικνώσαμε την Ορχήστρα!
Η Θεσπρωτία είναι σήμερα μία από τις φτωχότερες Περιφέρειες της Ε.Ε. και υπήρξε πάντα Νομός αποστολής μεταναστών κι εργατικού δυναμικού σε διάφορες χώρες.
Ο ευρύτερος Δήμος Φιλιατών, ο φτωχότερος Δήμος της φτωχότερης Περιφέρειας της Ελλάδας , γνώρισε από αρχές του 20ου αιώνα τον «ξενιτεμό» . Πολλοί ήταν οι Συντοπίτες μου/μας από τα χωριά της Μουργκάνας του σημερινού Δήμου Φιλιατών, που πήγαιναν στην Αμερική . Στη συνέχεια έφευγαν πολλοί Συντοπίτες ως Μετανάστες «ορισμένου ή απεριόριστου χρόνου» και σε πολλές άλλες χώρες όπως στην Αυστραλία, στον Καναδά και σε διάφορες χώρες της Αφρικής .
Τη δεκαετία του ’60 ήρθε ο «μεγάλος ξενιτεμός». Πάρα πολλοί συντοπίτες μας που βρίσκονταν στην πιο παραγωγική ηλικία, μετά την ελληνογερμανική συμφωνία (31.03.1960) «περί απασχολήσεως Ελλήνων εργατών στη Γερμανία», έφευγαν για τη Γερμανία .
Τη δεκαετία του ΄70 ακολούθησαν οι εναπομείναντες τότε Νέοι των χωριών του ακριτικού Δήμου Φιλιατών, το δρόμο προς την αναπτυσσόμενη Αθήνα.
Ο «ξενιτεμός» όμως, των τότε Νέων συντοπιτών μας, τα τελευταία 50-60 χρόνια προς τη Γερμανία, το Βέλγιο ή σε άλλες χώρες, αλλά και προς το εσωτερικό της Ελλάδας, κυρίως στην Αθήνα, άφησε στα χωριά του σημερινού Δήμου Φιλιατών τα σημάδια του. Εντυπωσιακά σπίτια και … «λιγοστούς» κατοίκους!…
Αυτή η ζοφερή κατάσταση προβλέπω, δυστυχώς, να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω της υπεργήρανσης των κατοίκων του Δήμου Φιλιατών και της περαιτέρω Μετανάστευσης. Όλα αυτά θα φέρουν με …μαθηματική ακρίβεια μία «ταχεία πληθυσμιακή συρρίκνωση» και μια ανησυχητική ερημοποίηση των χωριών του ευρύτερου Δήμου Φιλιατών!…
Αξιοσημείωτη είναι σήμερα, λόγω της ζοφερής κατάστασης που βιώνουμε στην Ελλάδα, μια νέα μετανάστευση των συντοπιτών μας. Με χαρακτηριστικά τα προβλήματα απασχόλησης και την απόγνωση πολλών που βρίσκονται στην πιο παραγωγική ηλικία. Αυτή η νέα μετανάστευση οδηγεί πολλούς, όπως και τους γονείς ή παππούδες μας, στη … Γερμανία. Εκεί όμως, η έλλειψη σωστής προετοιμασίας και οι απατηλές προσδοκίες των Νεομεταναστών ανειδίκευτων Συντοπιτών μας, δημιουργεί δυσάρεστες εκπλήξεις.
Συνειδητοποιούν γρήγορα πως η Γερμανία ζητά μόνο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό !…
Οι λόγοι που οδηγούν τους Συντοπίτες μας στη «φυγή» είναι γνωστοί. Κι έχει εντοπισθεί η «ανημποριά μας» να δείξουμε πολιτικές που ίσως μπορέσουν να αναστρέψουν τη ζοφερή κατάσταση του Τόπου μας. Ευθύνες που μπορούν να αναζητηθούν και στην πολιτική φτώχεια που μπορεί να δει κανείς στα …Γιάννενα, μα κυρίως στην Αθήνα!…
Είναι λυπηρό που στον ακριτικό Δήμο Φιλιατών, που είναι ο φτωχότερος Δήμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πλειοψηφία των «Φιλιαταίων» έχει πάρει λόγω της μεγάλης φτώχειας κι απόγνωσης που επικρατούσε και επικρατεί, τους «4 δρόμους του ορίζοντα».
Είναι λυπηρό που το πολιτικό προσωπικό του Τόπου μας συμπεριλαμβάνεται κι αυτό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δέχεται παθητικά αυτή τη ζοφερή κατάσταση.
Είναι λυπηρό που αποτύχαμε να δημιουργηθούν οι απαιτούμενες «γέφυρες επικοινωνίας» με τους απανταχού Φιλιαταίους, τους απανταχού Θεσπρωτούς ή Ηπειρώτες !…
Εύχομαι μέσα από την Ομάδα «ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΦΙΛΙΑΤΑΙΟΙ» να δούμε από κοινού, με μεγάλη σοβαρότητα, πως θα γεφυρωθούν οι σχέσεις επικοινωνίας μεταξύ των «Απανταχού Φιλιαταίων», με τον ακριτικό Δήμο Φιλιατών και τον Τόπο μας , τη Θεσπρωτία.
Παράλληλα ελπίζω η Ομάδα ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΦΙΛΙΑΤΑΙΟΙ, να γίνει ένας χώρος «διαβούλευσης και κοινού προβληματισμού» και να λειτουργήσει υποστηρικτικά στις προσπάθειες ΟΛΩΝ που επιδιώκουν να σταθεί ο ευρύτερος Δήμος Φιλιατών «όρθιος» !…
η φωτογραφία είναι του 1931. Είχε γίνει κάρτποστάλ και δείχνει ¨άποψη της νοτιοδυτικής πλευράς της ράχης Φιλιατών¨, είναι τραβηγμένη απο τη ράχη Στέρα- στο δρόμο προς την Αγία Τριάδα
‘Ενα ακόμη δημοσίευμα γραμμένο απο το Νικόλαο Νίτσο- το 1934- και δημοσιευμένο στη ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ- τιμή στη μνήμη του!
«Μόλις είδαν τον τόπο μας οι Τούρκοι, τον είπαν Τσαμουριά»- γράφει ο Μιχάλη Πασιάκος, ακούραστος ιστορικός ερευνητής του τόπου.
Με το όνομα, Τσαμουρία, αντικατέστησαν οι Οθωμανοί- στις αρχές του 18 αιώνα περίπου- την μέχρι τότε ονομασία Βαγενετιά. Το όνομα Βαγενετία δεν τους έλεγε τίποτε αλλά το τσαμουριά=λασπουριά, το έβλεπαν, στις λάσπες που κατάκλυζαν τους κάμπους Καλαμά, Αχέροντα και Δελβίνου που ορίζουν την περιοχή της παλιάς Θεσπρωτίας! τσαμουρ= λασπότοπος για τον κόσμο της Μικράς Ασίας (δεν γνωρίζω την γλωσσική προέλευση), την ίδια έννοια για την λέξη έχουν και οι Πόντιοι. Βούρκος=λασπότοπος λέγεται και η περιοχή των χωριών του κάμπου Δελβίνου για τους ίδιους λόγους.
Η ονομασία Βαγενετία είχε εμφανισθεί γύρω στον 7ο αιώνα, μαζί με τους Σλάβους Βαϊονίτες- οι οποίοι βοήθησαν να εξαφανισθεί οτιδήποτε το αρχαίο, όπως και το όνομα Θεσπρωτία. Με το όνομα Βαγενετία αναφέρετε η περιοχή μας στην Οθωμανική απογραφή του 1430 του Ουμούρ Μπέη, στις δε μεταγενέστερες γνωστές απογραφές του 1551 και 1613 αναφέρεται ως Παρακάλαμος. Η παραπομπή της ετυμολογίας στο Θύαμη- την οποία αναδεικνύουν κάποιοι- είναι η εύκολη λύση, αλλά, το όνομα Θύαμης, είχε εξαφανιστεί πριν 1000 χρόνια και θαρρώ πως δεν θα το τιμούσαν οι Οθωμανοί κατακτητές!
Στην περιοχή της Τσαμουριάς του 18ου αιώνα λοιπόν, κατοικούσαν οι Τσάμηδες, πληθυσμός αποτελούμενος από διάφορες φυλές και ράτσες, με βασικό διαχωριστικό την θρησκεία. Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι- διπλάσιοι οι πρώτοι των δεύτερων και πλουσιότεροι οι δεύτεροι των πρώτων- η εθνότητα δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη. Είναι γεγονός πως αν αφαιρούσες από αυτό τον κόσμο τη θρησκεία και μερικώς τη γλώσσα, δεν τους ξεχώριζες- ήταν συγγενείς- απλά κάποιοι πήγαν με τον θρησκευτικό νικητή για το συμφέρον!
Τώρα, μια εξήγηση για το πως βρέθηκαν οι μουσουλμάνοι με… δική τους εθνότητα/ Τσάμηδες- πρέπει να ανατρέξει στα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων του καιρού και ιδιαίτερα στην Ιταλική και Αυστριακή προπαγάνδα. Και βέβαια το αποδέχτηκαν οι ταγοί των μουσουλμάνων… προκειμένου να έχουν-οι ίδιοι- λόγο ύπαρξης.
η φωτογραφία είναι απο το αρχείο της Σοφίας Δάλλα- Μέλλιου
το κείμενο απο τα «ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» του 1956
Πολλά είναι τα κράτη στον παγκόσμιο χάρτη που οφείλουν την ονομασία τους στην ελληνική γλώσσα.
via Ονομασίες κρατών που προέρχονται από τα ελληνικά — Olympia.gr
Στην εκδήλωσή μας την Κυριακή 16/2 το μεσημέρι, θα μας συνοδεύσουν με παραδοσιακή μουσική οι: Πέτρος Χαλκιάς – κλαρίνο, Αλέξανδος Μαγκλάρας – τραγούδι, Λεωνίδας Πότσης – βιολί, Νίκος Αρβανίτης – λαούτο, Παναγιώτης Γκόγκος – ντέφι. Για το λαικό μέρος, το σκεφτόμαστε …
Κρατήσεις για προσκλήσεις: Μέσω messenger σε όποιο μέλος του ΔΣ του συλλόγου θέλετε ή τηλεφωνικά στους: Λάζαρο Λέντζαρη (6944333048), Μάκη Σκουτέρη (6972277366), Μαριάννα Τζοβάρα (6980513397), Ευτυχία Μάλλιου (6938407276).
ας ρίξουμε λίγη άσφαλτο στα 300- 400 μέτρα δρόμου που οδηγούν σε αυτό, το πανέμορφο εκκλησάκι της Φανερωμένης που είναι κάτω απο το Φοινίκι και δίπλα στις πηγές απο τις οποίες πίνει νερό το Φιλιάτι και όχι μόνο…
Written
on 23/01/2020