Το ερέθισμα για να κάνω τούτο το μικρό αφιέρωμα, μου το έδωσε ο φίλος μου Γιώργος Κώτσης, ο οποίος δημοσίευσε πρόσφατα στην ιστοσελίδα του “Νέα των Φιλιατών” μία φωτογραφία από τη σύναξη των αγροφυλάκων της Επαρχίας Φιλιατών του1968. Βλέποντας αυτή τη φωτογραφία στην οποία απεικονίζονται τρεις συγχωριανοί μας αγροφύλακες, ο Λάμπρος Σπύρου (Ντούκας), ο Θεόδωρος Έξαρχος και ο Σπύρος Έξαρχος. Πολλές νοσταλγικές εικόνες αναπήδησαν στη μνήμη μου για τους αγροφύλακες του χωριού μας, των οποίων η προσφορά ήταν σημαντική.
Η αγροφυλακή, για όσους δεν την πρόλαβαν ή δεν τη θυμούνται, ήταν δημόσια υπηρεσία, αποστολή της οποίας ήταν η τήρηση της αγροτικής ασφάλειας.
Ιδρύθηκε το 1835 και καταργήθηκε το 1993. Με προεδρικό διάταγμα το 2001 τα καθήκοντά της μεταφέρθηκαν στη Δημοτική Αστυνομία, ενώ το 2007 επανασυστάθηκε ως το 2011 που με ψήφιση νομοσχεδίου έπαψε να υφίσταται ως υπηρεσία και οι αρμοδιότητές της υπήχθησαν στις εκάστοτε Δασικές Υπηρεσίες ενώ το προσωπικό της μετατάχθηκε στις νέες «Καλλικρατικές» περιφερειακές δασικές υπηρεσίες.
Σύμφωνα με το νόμο του 1954, τα καθήκοντα της αγροφυλακής ήταν η φύλαξη των αγροτικών κτημάτων από τον κίνδυνο διάπραξης αγροτικών αδικημάτων, (κλοπές, φθορές, παράνομη βοσκή ζώων, ζωοκτονίες κλπ), η προανάκριση των αδικημάτων αυτών και η δίωξη των παραβατών, καθώς και η επιστασία των αρδευτικών υδάτων.
Το έργο των αγροφυλάκων διηύθυνε ο αγρονόμος ο οποίος είχε έδρα στο Φιλιάτι. Ενώ προϊστάμενος όλων των υπαλλήλων της αγροφυλακής του νομού Θεσπρωτίας ήταν ο διοικητής αγροφυλακής, που με τη σειρά του εποπτευόταν από τον νομάρχη.
Τον έλεγχο της αγροφυλακής σε ολόκληρη τη χώρα είχε η Γενική Διεύθυνση Αγροφυλακής του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως.
Η αμοιβή των αγροφυλάκων μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ήταν πενιχρή, για αυτό ήταν αναγκασμένη να κάνουν και άλλες γεωργοκτηνοτροφικές δουλειές για να επιβιώσουν.
Το 1989 με νόμο οι αγροφύλακες εξομοιώθηκαν με τους μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους και μισθοδοτούνταν όπως και οι λοιποί δημόσιοι υπάλληλοι.
Θα αναφέρω τα ονόματα των συγχωριανών μας που υπηρέτησαν στην Αγροφυλακή, τους οποίους εγώ θυμάμαι. Τα παλιά χρόνια το χωριό μας είχε τους εξής αγροφύλακες: Σπύρος Ντάσκας, (υπηρέτησε περίπου μία δεκαετία και μετά παραιτήθηκε), Σπύρος Έξαρχος, Λάμπρος Σπύρου (Ντούκας), Θεόδωρος Έξαρχος και Ηλίας Ντίνος.
Η δουλεία του αγροφύλακα ήταν αρκετά δύσκολη και επίπονη, γιατί ήταν υποχρεωμένος να γυρίζει όλη τη μέρα στις περιοχές όπου υπήρχαν καλλιέργειες και να ελέγχει να μη γίνονται αγροτικά αδικήματα. Δεν είχαν συγκεκριμένο ωράριο, πρωί, μεσημέρι, βράδυ ήταν πάντα στο καθήκον. Πολλές φορές αναγκαζόταν να σηκώνεται και το βράδυ, για να λύσει προσωπικές διαφορές των χωρικών ή να διαπιστώσει κάποια κλοπή ή παράβαση.
Η δουλειά του αγροφύλακα ήταν δύσκολη και για έναν ακόμη λόγο. Επειδή συνεχώς ήταν υποχρεωμένος να ελέγχει και να τιμωρεί τους κτηνοτρόφους που έκαναν ζημιές με τα ζώα τους. Βρισκόταν σε αντιδικία και φιλονικίες με αυτούς, που δεν δέχονταν τα αδικήματα. Ήταν όλοι τους δίκαιοι και πάντα επιεικείς. Έκαναν μεγάλες προσπάθειες για να βρουν συμβιβαστική λύση για να μην φτάσει η υπόθεση στο δικαστήριο (πταισματοδικείο).
Εκτός από τη φύλαξη των περιουσιών των αγροτών, οι αγροφύλακες προσέφεραν και άλλες υπηρεσίες.
Για παράδειγμα, την περίοδο της Άνοιξης, εμβολίαζαν τα άγρια δέντρα που υπήρχαν στους αγρούς ή σε δρόμους. Βοηθούσαν το Κοινοτικό Συμβούλιο στην καταμέτρηση των γιδοπροβάτων και των βοοειδών για να τον καταλογισμό του κοινοτικούφόρο στους κτηνοτρόφους του χωριού.
Ο αγροφύλακας γνώριζε με κάθε λεπτομέρεια, τίνος ήταν το κτήμα, πόσα στρέμματα ήταν, τι καλλιέργεια είχε. Γι αυτό και ήταν αυτός που έδινε και επίσημες βεβαιώσεις σε αγρότες για να πάρουν κάποιο βοήθημα ή να συνταξιοδοτηθούν.
Πριν την ίδρυση της αγροφυλακής, ήταν οι δραγάτες. Οι κάτοικοι του χωριού ή το Κοινοτικό Συμβούλιο, προσελάμβαναν φύλακα (Δραγάτη).
Το χρονικό διάστημα των καθηκόντων των Δραγατών, περιοριζόταν την περίοδο που υπήρχε καρποφορία. Αυτοί οι ιδιωτικοί αγροφύλακες ήταν γνωστοί με το όνομα δραγάτες. Οι δραγάτες πληρωνόταν σε είδος. Για παράδειγμα κάθε νοικοκύρης πλήρωνε έναν δοχείο λάδι, τυρί, σιτάρι, καλαμπόκι ή κριθάρι ως ετήσια αμοιβή. Ανάλογη ήταν η αμοιβή και στα υπόλοιπα είδη παραγωγής.
Οι δραγάτες ήταν άτομα που έχαιραν γενικής εκτίμησης και αποδοχής.
Γι αυτό και τους εμπιστεύονταν τη φύλαξη των ιδιοκτησιών τους.
Βέβαια, η δουλειά του Δραγάτη δεν ήταν αποκλειστική. Τους υπόλοιπους μήνες είχαν κάποια άλλη δουλειά, συνήθως καλλιεργούσαν τα λίγα χωράφια τους ή είχαν λίγα ζώα.
Στο χωριό μας υπάρχει τοπωνύμιο που λέγεται Δραγατσούρα, το οποίο βρίσκεται μεταξύ των τοποθεσιών: Γράβες και Μπεγλίτσες. Η τοποθεσία αυτή είναι ένα φυσικό παρατηρητήριο. Τα παλαιά χρόνια από αυτό το σημείο οι Δραγάτες έλεγχαν σχεδόν όλη την περιοχή.
Αυτό το μικρό αφιέρωμά μου, ας αποτελέσει θυμίαμα μνήμης για όλους τους απόντες Κοκκινιώτες αγροφύλακες, οι οποίοι για πολλά χρόνια υπήρξανε θεματοφύλακες της περιουσίας των πατεράδων και παππούδων μας!
ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ 
Σχολιάστε