ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ

Δημοκρατικότητα χωρίς τοξική ριζοσπαστικότητα – Τα δικαιώματα, οι ατομικές ελευθερίες και τα ατομικά καθήκοντα δεν υπόκεινται στην αρχή της πλειοψηφίας – Εσωκομματικά δημοψηφίσματα-Δημοκρατική ευθύνη

Γιώργος Μαστορίδης

        Ο σύγχρονος κοινοβουλευτισμός σε αντιδιαστολή προς την άμεση Δημοκρατία της αρχαίας πόλης-κράτους αποτελεί μορφή αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης, δηλ. έμμεσης δημοκρατίας. Ενώ στην αρχαία Αθήνα την εξουσία ασκούσε ο λαός στην εκκλησία του Δήμου, στη σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, ο λαός, το εκλογικό σώμα, εκλέγει τη Βουλή, η οποία απαρτίζεται από τους αντιπροσώπους του λαού, τους βουλευτές. Σύμφωνα με τον ορισμό της δημοκρατίας, τον οποίο έχει διατυπώσει επιγραμματικά ο Αβραάμ Λίνκολν (1809-1865), «Δημοκρατία είναι η κυβέρνηση του λαού, από τον λαό, για τον λαό». 

      Το κοινοβουλευτικό σύστημα στη σύγχρονη εποχή  είναι συνυφασμένο με την κομματική Δημοκρατία, στην οποία κυριαρχεί η ιδεολογική, κοινωνικοπολιτική σύγκρουση των πολιτικών κομμάτων. Ο   κοινοβουλευτισμός συνδέεται στενά και με άρρηκτο τρόπο τόσο με τον δημοκρατικό Λόγο και Διάλογο, όσο και με την πολιτική Λογική και Διαλεκτική αναζήτηση της αλήθειας, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην ανεύρεση ή την επινόηση των βέλτιστων λύσεων στα κοινωνικά προβλήματα. Ειδικότερα, στον δημοκρατικό ευρωπαϊσμό και την πολιτική δικαιοκρατία, σε αντίθεση με τον ριζοσπαστικό φονταμενταλισμό, οι ατομικές ελευθερίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα και καθήκοντα  δεν υπάγονται στην αρχή της πλειοψηφίας, αλλά προστατεύονται και όταν είναι μειοψηφικά. Ο ριζοσπαστισμός είτε δεξιός είτε αριστερός- δεν υπάρχει καλή και κακή βία-  τροφοδοτεί τον βίαιο και διχαστικό εξτρεμισμό, ενώ η κοινοβουλευτική δημοκρατικότητα με συνεργατικό και πολυμέτωπο αγώνα απέναντι στα προβλήματα διασφαλίζει και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ευημερία.

1. Δημοκρατικότητα χωρίς τοξική ριζοσπαστικότητα

       Στην πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης   το διαζευκτικό «ή» είναι χρήσιμο εργαλείο, γιατί θέτει διχαστικά διλήμματα, βάζει διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε απόλυτες ιδέες και  ταξικούς εχθρούς. «Αριστερά ή Δεξιά», «πατριώτες ή προδότες», «δημοκράτες ή φασίστες». Ωστόσο, τα διχαστικά ριζοσπαστικά διλήμματα, «εμείς ή αυτοί»,  σπέρνουν και καλλιεργούν το ταξικό μίσος και αργά αλλά σταθερά οδηγούν στην κοινωνική διάλυση και την οικονομική χρεοκοπία. Για παράδειγμα, οι ριζοσπαστικές καταλήψεις από τη δεκαετία του ’90 υπονόμευαν τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στην παιδεία και την οικονομία με τα γνωστά αποτελέσματα.

     Σε προηγούμενες εποχές συγκρούονταν διχαστικά τα δύο μεγάλα πολιτικά ρεύματα, «Αριστερά και Δεξιά». Στη σύγχρονη δημοκρατική πολιτική πραγματικότητα εξοβελίζεται η τοξική ριζοσπαστικότητα με την αφομοίωση στοιχείων «και από αριστερά και από δεξιά». Το διαζευκτικό και διχαστικό «ή» έχει αντικατασταθεί από το διαλεκτικό, διαλλακτικό, δημιουργικό «και»,  το οποίο βασίζεται στον ορθό λόγο και τον πραγματικό πατριωτισμό. Η δημιουργική αντιπαράθεση των δημοκρατικών Κομμάτων  προϋποθέτει διορατικότητα, προσβλέπει στη σύνθεση και δεν αποφεύγει τη σύγκρουση με τα ακροατήρια  «του άσπρου και του μαύρου».

2. Τραμπισμός και ριζοσπαστισμός είναι απειλή για τη δημοκρατία

       Εννοιολογικά, στην επιδίωξη κομματικών σκοπών με αθέμιτους και διαβολικούς τρόπους, όπως επιτάσσει η γνωστή μακιαβελική πρακτική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», ριζοσπαστισμός και εξτρεμισμός ταυτίζονται.Δεν είναι καθόλου τυχαία η ομοιότητα της αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς του   Ντόναλντ Τραμπ και των οπαδών του στις ΗΠΑ με την αντικοινωνική νοοτροπία του συριζαϊσμού. Άλλωστε, όπως είναι παγκοίνως γνωστό,  ο αρχηγός των συνασπισμένων ριζοσπαστών έχει δικαιολογήσει την τακτική του Τραμπ με  την χαρακτηριστική φράση: «η προσέγγισή του στα πράγματα και ο τρόπος που αντιμετωπίζει την πολιτική μπορεί να μοιάζει διαβολικός αλλά είναι για καλό».

       Η δεκαπενταετής αρχηγία του κ. Τσίπρα από το εμβληματικό 2008 των εμπρησμών στην Αθήνα μέχρι σήμερα το 2023, αφού μεσολάβησε η καταστροφική διακυβέρνηση 2015- 2019, είναι αποκαλυπτική για τις συνέπειες των ριζοσπαστικών ακροτήτων.  Αλλά και σήμερα υπάρχει δημοκρατικός πολίτης που δεν ανησυχεί από τη ρητορική ριζοσπαστικού ταξικού μίσους;  Πώς ακριβώς επιβάλλεται η Δημοκρατία «με το άγριο» και γιατί οι «άλλοι» είναι είτε πιασμένοι είτε κολλημένοι, όπως δηλώνουν απερίφραστα κορυφαία ηγετικά στελέχη, τα οποία μάλιστα βρίσκονται στον στενό κύκλο του συριζαϊκού αρχηγικού περιβάλλοντος;

Οιτοξικές καιπαράνομες «μορφές πάλης», όπως οι καταλήψεις σχολείων, δρόμων, εργοστασίων, μέσων συγκοινωνίας κ.ά.,οι αχαλίνωτες υποσχέσεις και ο λαϊκισμός των διχαστικών συνθημάτων βλάπτουν σοβαρά τη δημοκρατία.

3. Κομματικός αρχηγισμός με νοοτροπία ριζοσπαστικού ζαχαριαδισμού

Στις σύγχρονες Δημοκρατίες  τα Δημοκρατικά  Κόμματα δεν είναι  αρχηγικά, αλλά λειτουργούν με κανόνες.  Η διαφορά μεταξύ των δημοκρατικών και αρχηγικών Κομμάτων είναι αντίστοιχη με τη διαφορά μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας: «Η διαφορά μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας είναι ότι στη δημοκρατία ψηφίζεις πρώτα και παίρνεις διαταγές μετά. Στη δικτατορία δεν χρειάζεται να χάσεις τον καιρό σου ψηφίζοντας».

Στα αρχηγικά Κόμματα το μονοπρόσωπο ψηφοδέλτιο, χωρίς ουσιαστικά να ασκείται το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής,η εσωκομματική εκλογική διαδικασία όχι μόνο υποβαθμίζει και ευτελίζει τη δημοκρατική σημασία της, αλλά και καλλιεργεί την αρχηγική προσωπολατρεία, τις αυταπάτες, τον αυταρχισμό και τον μεσσιανισμό.Για παράδειγμα, η προσφώνηση  σε κομματική εκδήλωση, «πρόεδρε έλα, έλα με φόρα, να φέρεις τη δικαιοσύνη παντού και την πολιτική αλλαγή» δεν είναι μόνο στη γραφικότητά της αστεία αλλά και επικίνδυνη, γιατί θυμίζει ττην «κατάργηση των μνημονίων με ένα νόμο και ένα άρθρο».

Χαρακτηριστικό πολιτικό παράδειγμα λατρείας του «πατερούλη» αρχηγού στην πρόσφατη ελληνική Ιστορίαείναι ο ζαχαριαδισμός, όπως αποτυπώνεται στο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου  «Ο Σύντροφός μας Νίκος Ζαχαριάδης»: «Αρχηγέ μας, Ήρθες χωρίς παράτες με τα σκονισμένα σου μαλλιά/ καθώς κ’ Εκείνος μπήκε στα Ιεροσόλυμα με σκονισμένα ματόκλαδα/ δίχως σημαίες και δίχως τύμπανα πάνου σ’ ένα άσπρο γαϊδουράκι/ κρατώντας μες στο φωτεινό του χέρι ένα κλαδάκι πικροδάφνη»(Μάης 1945).  Ο αρχηγός εξυμνείται και υπερυψούται ως «Μεσσίας όμοιος μ’ Εκείνον της Ιερουσαλήμ»! – Ολόκληρο το ποίημα έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο: γκουγκλάρησε, διάβασε και μάθε! – Η πρόσφατη αρχηγική απόφαση για αποχή από τη Βουλή θυμίζει έντονα την εμφυλιοπολεμική νοοτροπία του ριζοσπαστικού ζαχαριαδισμού.

4. Αποφάσεις για διακομματική συνεργασίαμε εσωκομματικά δημοψηφίσματα

Το σημερινό δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα μετά το1974, όσον αφορά τη λειτουργία των θεσμών σε σύγκριση με προηγούμενες εποχές, είναι ποιοτικά καλύτερο.Τα Πολιτικά Κόμματα οφείλουν όχι μόνο να διαφυλάττουν αλλά και να βελτιώνουν την ποιότητα των δημοκρατικών θεσμών με τον εσωκομματικό διάλογο μεταξύ των μελών τους, τον κοινοβουλευτικό διάλογο και, όταν είναι αναγκαία για την πολιτική σταθερότητα, την διακομματική κυβερνητική συνεργασία.

Σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η συγκυβέρνηση με άλλα Κόμματα, πρέπει με βαθιά επίγνωση της πολιτικής ευθύνηςνα συναποφασίζουν τα Μέλη  των Κομμάτων απαντώντας σε σχετικό ερώτημα εσωκομματικού δημοψηφίσματος. Η πολιτική σταθερότητα  επιβάλλει δημοκρατική σοβαρότητα και σεβασμόστους θεσμούς χωρίς όρους, προϋποθέσεις και ηγεμονισμούς.

         Ασφαλώς, η κοινοβουλευτική δημοκρατία έχει δυσκολίες. Πολίτες και πολιτικοί πρέπει να κάνουν προσπάθειες να τις αντιμετωπίσουν, ώστε σταδιακά να βελτιώνεται η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των θεσμών. Η αποχή από τη Βουλή, η Αριστερά «στους δρόμους»  χωρίς νόμους και δικαιοκρατία, οι αντισυστημικές υπερβολές και κομματικές σκοπιμότητες με ανιστόρητες αμεσοδημοκρατικές ιδεοληψίες,  κάθε άλλο παρά βοηθούν στη βελτίωση της δημοκρατίας. Τα Δημοκρατικά Κόμματα ως πυλώνες δημοκρατικής αγωγής οφείλουν να πολιτεύονται διαλεκτικά, διαλλακτικά, συνεργατικά.

Πέμπτη, 9 Φεβ.  2023                             https://www.politistikomellon.eu/2023/