ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ, ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ (1931-34)

ΕΠΙ ΣΤΑΛΙΝΙΚΟΥ ΚΟΛΕΚΤΙΒΙΣΜΟΥ

Ουκρανικές λέξεις «golod» (πείνα) και «mor» (θάνατος) – «Αγροτική Μεταρρύθμιση» κολεκτιβοποίησης – Η πείνα ως μέσον πολιτικής μαζικής εξόντωσης– Απάνθρωπο και τυραννικό καθεστώς: «καθίστε

καλά, γιατί διαθέτω πυρηνικά» – Οικονομική ελευθερία  και ζείδωρος πολιτικός διάλογος στη δημοκρατία

Γιώργος Μαστορίδης

       Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, τα πολεμικά γεγονότα και οι ρωσικές θηριωδίες ανακινούν οδυνηρές μνήμες από το ιστορικό παρελθόν.  Ειδικότερα, επανέρχεται στη μνήμη ο Μεγάλος Λιμός (Γολοντομόρ) της Ουκρανίας κατά την περίοδο 1932- 1933. Τέσσερα (4) εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από την πείνα, όταν ο Ιωσήφ Στάλιν επέβαλε βίαια την κολεκτιβοποίηση της γεωργίας. Αυτή η «Αγροτική Μεταρρύθμιση», όπως ονομαζόταν, είχε στόχο την κρατική παραγωγή των σιτηρών και την κεντρική διάθεση των τροφίμων με δελτίο από το κράτος.

       Ομάδες υποκινητών του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) ανάγκασαν τους αγρότες να εγκαταλείψουν την ιδιόκτητη γη και την προσωπική περιουσία τους, ενώ απέλασαν τους πλουσιότερους αγρότες, τους λεγόμενους κουλάκους. Η κολεκτιβοποίηση της γεωργίας οδήγησε σε πτώση της παραγωγής, αποδιοργάνωση της αγροτικής οικονομίας και σε πρωτοφανείς ελλείψεις τροφίμων. Πυροδότησε επίσης μια σειρά αγροτικών ενόπλων εξεγέρσεων σε ορισμένες περιοχές της Ουκρανίας.

Μαζικός θάνατος, Γολοντομόρ: Ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας

      Το φθινόπωρο του 1932 το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΣΕ πήρε μία σειρά από αποφάσεις που διεύρυναν και βάθυναν τον λιμό στην ουκρανική ύπαιθρο. Χωριά και ολόκληρες πόλεις μπήκαν σε μαύρες λίστες και δεν επιτρεπόταν να λαμβάνουν τρόφιμα. Τα αιτήματα για αποστολή τροφίμων στις λιμοκτονούσες περιοχές, παρά την αυξανόμενη πείνα, δεν ικανοποιούνταν. Η κρίση έφτασε στο αποκορύφωμά της τον χειμώνα του 1932 – 1933, όταν οργανωμένες ομάδες ενστόλων λεηλάτησαν τα σπίτια των αγροτών και πήραν ό, τι φαγώσιμο υπήρχε, από σοδιές και προσωπικές προμήθειες μέχρι τα κατοικίδια ζώα.

     Τα αστυνομικά αρχεία βρίθουν περιγραφών για περιπτώσεις κανιβαλισμού, κλοπών, λιντσαρίσματος και άλλων ανόμων πράξεων. Μαζικοί τάφοι σκάφτηκαν σε όλη την ύπαιθρο, για να ταφούν τα εκατομμύρια των θυμάτων. Η πείνα επηρέασε επίσης τον αστικό πληθυσμό, αν και πολλοί ήταν σε θέση να επιβιώσουν χάρη στα δελτία τροφίμων. Ωστόσο, τα πτώματα ήταν σε κοινή θέα στους δρόμους των μεγαλυτέρων πόλεων της Ουκρανίας.

     Μία επιζήσασα του λιμού, η Νίνα Πόποβιτς, περιέγραψε τα γεγονότα: «Ήταν τρομακτικά χρόνια. Οι μητέρες έκοβαν κομμάτια τα παιδιά τους, τα έριχναν σε κατσαρόλες να τα μαγειρέψουν και τα έτρωγαν. Η μητέρα μου πήγε σε ένα χωράφι, όπου υπήρχαν μερικά άλογα και έφερε πίσω το κεφάλι ενός αλόγου – άλλες πέντε γυναίκες έπεσαν πάνω του και άρχισαν να το δαγκώνουν. Ήταν φριχτό! Οι άνθρωποι πέθαιναν μέσα στον δρόμο, αν τους τρυπούσες, το αίμα τους ήταν σαν νερό…».

      Ο λιμός της Ουκρανίας ήταν μέρος ευρύτερου λιμού (1931–1934) που προκάλεσε επίσης μαζική πείνα σε σιτοπαραγωγές περιοχές της Σοβιετικής Ρωσίας και του Σοβιετικού Καζακστάν και ήταν συνέπεια της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Στάλιν και ειδικότερα του προγράμματος κολεκτιβοποίησης που εφαρμόστηκε.  Ωστόσο, ο ουκρανικός λιμός ήταν περισσότερο θανατηφόρος, εξαιτίας μιας σειράς σταλινικών αποφάσεων που στόχευαν αποκλειστικά να πλήξουν την ουκρανική ταυτότητα. Οι αγρότες πέθαιναν κατά εκατομμύρια και οι πράκτορες των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών στόχευαν συστηματικά στην εθνική, πολιτική και πνευματική εξόντωση της Ουκρανίας.

      Ο λιμός ονομάστηκε από τους Ουκρανούς «Γολοντομόρ» (Golodomor), όρος που παραπέμπει στις ουκρανικές λέξεις «golod» (πείνα) και «mor» (θάνατος). Στις 28 Νοεμβρίου 2006, αναγνωρίστηκε επίσημα από το ουκρανικό κοινοβούλιο ως γενοκτονία. Από την ουκρανική κυβέρνηση, καθώς και από την ουκρανική διασπορά έχουν στηθεί πολλά Μνημεία σε όλη τη χώρα. Η Ημέρα Μνήμης του Γολοντομόρ τιμάται κάθε χρόνο το τέταρτο Σάββατο του Νοεμβρίου (26 Νοεμβρίου 2022) Πηγή:  https:// www. sansimera. gr/articles/1449.

      Ιδιαίτερα μετά την ανεξαρτησία της το 1991, ο λιμός παίζει μεγάλο ρόλο στη συλλογική μνήμη της Ουκρανίας. Το γεγονός ότι πρόσφατα οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ρωσίας αφαίρεσαν 400.000 τόνους σιτηρών από περιοχές, τις οποίες κατέλαβαν δημιουργώντας πρόβλημα επισιτισμού, προκάλεσε δικαιολογημένα ουκρανικό αλλά και παγκόσμιο αποτροπιασμό θυμίζοντας ταυτόχρονα τα θύματα και τον πολιτικό πρωτογονισμό του σταλινικού κολεκτιβισμού.

Πολιτισμική σύγκριση τυραννίας και δημοκρατίας

       H σύγκρουση Ουκρανίας – Ρωσίας είναι και πολιτισμική, είναι σύγκρουση δημοκρατικού πολιτεύματος με  προσωποπαγές τυραννικό καθεστώς. Σήμερα, στη Ρωσία είναι παράνομο να αποκαλείται η εισβολή στην Ουκρανία ως «πόλεμος». Τα παιδιά στα σχολεία διδάσκονται ότι οι στρατιώτες τους είναι «υπερασπιστές της ειρήνης», που «απελευθερώνουν» ευγνώμονες πολίτες. Ο Πούτιν παραθέτει αποσπάσματα από τη Βίβλο και επικαλείται τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, για να υπογραμμίσει το δίκαιο του σκοπού του, καθώς επιμένει ότι πολεμά «για έναν κόσμο χωρίς ναζισμό». Ξεχνά ότι στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο για δύο χρόνια (1939- 1941) οι Ρώσοι ήταν σύμμαχοι των ναζί μέχρι την απρόκλητη επίθεση του Χίτλερ, οπότε και αναγκάστηκαν να πολεμήσουν εναντίον του.

       Στην Αγία Πετρούπολη το χαρτί που κρατούσε ένας πολίτης έγραφε: «Ειρήνη, Μάης, Δουλειά».  Πρόλαβε να σταθεί κρατώντας το στο χέρι μόλις 6 λεπτά πριν τον συλλάβουν. Το «παράδειγμα» της ρωσικής αστυνομοκρατίας ορισμένοι ριζοσπάστες θέλουν να το παρουσιάσουν ως εναλλακτική πρόταση του Ελεύθερου Κόσμου. Στα λόγια δηλώνουν ότι θέλουν να καταργήσουν την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά στην πράξη τον στέλνουν στο μαύρο σκοτάδι του Άδη  ή της φυλακής.

       Οι ιδέες και τα παραδείγματα των δημοκρατικών δικαιωμάτων, ο ζείδωρος άνεμος  της ηθικής και οικονομικής ελευθερίας, ο ζωογόνος δημοκρατικός διάλογος, ειδικά στις σημερινές συνθήκες, αντιμάχονται τον ζόφο και την παράνοια της τυραννίας. Το φιλελεύθερο δημοκρατικό κοινοβουλευτικό μοντέλο, με όλες του τις αδυναμίες, παραμένει οικουμενικά ελκυστικό και απτόητο από τις απειλές, ακόμα και τις πυρηνικές, ολοκληρωτικών καθεστώτων βίας και αστυνομοκρατίας.

       Το προσωποπαγές ρωσικό καθεστώς εκτίμησε λάθος το σθένος και τη βούληση των Ουκρανών να αντισταθούν στην εισβολή προασπίζοντας ηρωικά τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές αξίες. Οι Ουκρανοί γράφουν ένα επικό κεφάλαιο στην εθνική τους ιστορία και διδάσκουν στην ανθρωπότητα ότι η ωμή υπερδύναμη ενός επιτιθέμενου δεν είναι ικανή να κάμψει το εθνικό φρόνημα και την ηθική υπόσταση ενός λαού αποφασισμένου να είναι ελεύθερος.  

05  Μαΐου 2022                                                    www.politistikomellon.eu/2020