ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ

Το καλοκαίρι του 2000 βρεθήκαμε στους Αγίους Σαράντα, ήρθαμε σε επαφή με το συμβούλιο του Αλβανοελληνικού Συλλόγου Φιλίας- τον πρόεδρο Σκελκίμ Χάϊνο- φίλο, δημοσιογράφο και άλλα μέλη. Αφού τελειώσαμε με τις συναδελφικές ενημερώσεις και επαφές, είπαμε να πάμε για καφέ στο ξενοδοχείο Βουθρωτό- Butridi, που εκείνο τον καιρό όπως μας είπαν το είχε αγοράσει ένας Ντέμη με καταγωγή το Φιλιάτι. Πράγματι καθίσαμε σε ένα από τα μπαλκόνια του τεράστιου ξενοδοχείο με θέα την παραλία των Αγίων Σαράντα έως την Κέρκυρα. Δώσαμε στο γκαρσόνι παραγγελία και τον ρωτήσαμε αν είναι ο ιδιοκτήτης εκεί γιατί είμαστε από το Φιλιάτι- μας είπε ναι θα ενημερώσω και έφυγε. Σε λίγο εμφανίστηκε ένας ψηλός άνδρας ντυμένος σπορ, βερμούδα και χαβανέζικο πουκάμισο. ¨Γεια σας¨, μας  λέει στα ελληνικά, ¨ποιος είναι από το Φιλιάτι¨; Όλοι, του είπαμε με μια φωνή- ήταν στην παρέα τα μέλη του Συλλόγου, Μιχάλη Κώτσης, Βύρων Μέμμος, Γιώργος Κώτσης μαζί και οι Χρυσόστομος Ζούλας, ίσως και ο Πολ Μαντέλος. Τότε αυτός είπε απευθυνόμενος στο γκαρσόνι που έφερε την παραγγελία, ¨κέρασε τους χωριανούς μου ότι θέλουν από εμένα¨. Αφού τον ευχαριστήσαμε του είπαμε να καθίσει στην παρέα αλλά δεν κάθισε, ¨έχω κάποιες δουλειές είπε, αλλά θα σας στείλω τον αδελφό μου τον Πετρίτη που τυχαίνει να είναι εδώ διακοπές¨. Αλλάξαμε λίγες φιλοφρονήσεις ακόμη, μας χαιρέτησε και έφυγε.

Σε λίγο εμφανίσθηκε ο Πετρίτης- μεγαλύτερος σε ηλικία και γνωστός του Χρυσόστομου Ζούλα- ήταν γείτονες στο Φιλιάτι, αλλά και του Μιχάλη Κώτση από τα αντάρτικα, είχε ζήσει και στου Τσαμαντά.

   Ο Πετρίτης ήταν μορφωμένος και καλλιεργημένος άνθρωπος κι ο λόγος του μελίρρυτος- δάσκαλος και επιθεωρητής στοιχειώδους εκπαίδευσης, συγγραφέας κλπ. Μαζί του χορτάσαμε κουβέντα, ειδικά οι παλιοί που γνωρίζανε πρόσωπα και πράγματα. Σε εντυπωσίαζε ο λόγος του και ο τρόπο που μιλούσε τα ελληνικά, δεν άντεξα και τον ρώτησα πως μου κάνει εντύπωση που τα μιλάει τόσο καλά για να πάρω την απρόσμενη απάντηση: ¨είναι η μητρική μου γλώσσα¨. Μετά από αρκετές ώρες η παρέα διαλύθηκε- χαιρετίσαμε τον Πετρίτη για τελευταία φορά- όταν μετά από μερικά χρόνια πήραμε τηλ. στο σπίτι στα Τίρανα μας είπαν ότι είχε χαθεί!

   Πρέπει να πω ότι ο πατέρας τους Μουσά Ντέμη ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα στο Φιλιάτι- εκτιμώμενος τόσο από τους ομόθρησκούς του όσο και από τους χριστιανούς. Νουνεχής και έξυπνος άνθρωπος πάλευε για την ειρηνική συμβίωση των δυο θρησκευτικών κοινοτήτων των Φιλιατών και μαζί με 1-2 ακόμη κατάφεραν να μη γίνουν σοβαρά έκτροπα στο Φιλιάτι.

Μόνιμα αντιπρόεδρος της κοινότητας Φιλιατών με καλές γραμματικές γνώσεις, όπως φαίνονται από επιστολές του στον Νίτσο και στο Χρηστοβασίλη. Ο Γεώργιος Βουγίδης για να δείξει την εκτίμηση στις γνώσεις του είχε γράψει γι΄αυτόν: ¨τι να πω και τι να γράψω για τον Μουσά/ που φοβάμαι ότι θα βάλει τα γυαλιά στη μούσα μου¨!     «Από ότι θυμάται η μάννα μου Χρυσάνθη Κώτση- Αγγελόπουλου, τη γυναίκα του Μουσά Ντέμη την έλεγαν Ντίλε, είχε τρία κορίτσια, τη Γκιούλη, Κίζε και η Σάπφω και δυο αγόρια τον μικρό Ρεσούλη και τον μεγάλο Πετρίτης ο οποίος σπούδαζε.

¨Διηγείται η μάννα μου: έκανα παρέα με την Κίζε η οποία πέθανε στα 17 της από αρρώστια στο στομάχι- είχα πάει και την είχα δει στο κρεβάτι και μου έλεγε η μάννα της να μη σε δει που κλαίς Χρυσάνθη- την έθαψαν στο νεκροταφείο προς τη Σπάταρη. Η μεγάλη η Γκιούλη ήταν φιλενάδα με την αδελφή μου την Νίκη. Στην αυλή είχαν μια συκιά με κόκκινα σύκα και μια μέρα είπε η Ντίλε στο Ρεσούλη, ¨φτάσε κανα σήκω για την κοπέλα Ρεσουλάκο¨ κι αυτός της είπε ¨όχι¨. Άντε του πε θα σου δώσω καραμέλα και τότε αυτός ανέβηκε και μου έκοψε δυο σύκα. Ο Πετρίτης σπούδαζε και όταν έρχονταν έπιανε το τραγούδι, είχε πολύ ωραία φωνή.»